Τη Δευτέρα το απόγευμα είναι προγραμματισμένη η συνάντηση του νέου υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη με τις διοικήσεις τους.

Ψηλά στην ατζέντα του επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης βρίσκεται η ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και δανείων.

Η κατάσταση σήμερα

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο σε λογαριασμούς προθεσμίας διαμορφώθηκε τον περασμένο Μάιο σε 1,31% για διάρκεια έως 12 μήνες και σε 1,70% για μεγαλύτερη διάρκεια.

Πρόκειται για επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ, το οποίο από τις αρχές του 2023 έχει αυξηθεί κατά 150 μονάδες βάσης στο 3,5%.

Οι τράπεζες αυτή τη χρονιά προχώρησαν σε μία μεγάλη αναπροσαρμογή των αποδόσεων που προσφέρουν τον περασμένο Φεβρουάριο και έκτοτε οι συστημικοί όμιλοι δεν προέβησαν σε καμία αλλαγή.

Από την άλλη, στα μικρότερα πιστωτικά ιδρύματα υπήρξαν βελτιώσεις, ωστόσο και αυτές κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα.

Το σχέδιο δράσης

Όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, μιλώντας στη Βουλή, στο πλαίσιο της ανάγνωσης των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, το υπουργείο στοχεύει στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τομέα των αποταμιευτικών λύσεων.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι οι τράπεζες θα αναγκαστούν να αυξήσουν τα επιτόκιά τους για να μην χάσουν ρευστότητα.

Συγκεκριμένα, το ΥΠΟΙΚ θα εφαρμόσει τα εξής:

- Πρώτον, θα καταργήσει το φόρο επί του κέρδους στα έντοκα γραμμάτια και στα ομόλογα.

Σήμερα, δεν επιβάλλεται φόρος μόνον αν οι τίτλοι διακρατηθούν ως τη λήξη τους. Εάν η ρευστοποίηση γίνει νωρίτερα, ισχύει ο ίδιος συντελεστής φορολόγησης με τις καταθέσεις. Δηλαδή 15%.

Με τη νέα ρύθμιση τα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου θα γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικά.

Ήδη οι αποδόσεις τους προσεγγίζουν ακόμη και το 3,5% και θα γίνουν ακόμη πιο ελκυστικές για όσους θέλουν να έχουν την επιλογή πώλησής τους πριν το χρόνο της ωρίμανσής τους.

- Δεύτερον, προωθείται άμεσα η ενεργοποίηση ενός τρίτου κύκλου του προγράμματος κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», μέσω του οποίου οι μικρότερες τράπεζες θα εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους.

Με τον τρόπο αυτό, θα καταστούν πιο υγιείς, ενισχύοντας τις προοπτικές προσέλκυσης καταθέσεων από τους μεγάλους του κλάδου.

Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε όξυνση του ανταγωνισμού και εκτιμάται ότι θα αναγκάσει τους συστημικούς ομίλους να αυξήσεις τις αποδόσεις τους για να κρατήσουν τους πελάτες τους.

Τι λένε οι τράπεζες

Με αυτά τα δεδομένα, ένας νέος κύκλος προς τα πάνω αναπροσαρμογής των αποδόσεων στις προθεσμιακές καταθέσεις φαίνεται πως είναι αρκετά κοντά.

Σημειώνεται δε ότι η ΕΚΤ στις 27 Ιουλίου θα αυξήσει ξανά τα επιτοκιά της κατά 25 μονάδες βάσης στο πιο πιθανό σενάριο, εντείνοντας τις πιέσεις για βελτιώσεις στους όρους διάθεσης των καταθετικών προϊόντων στην Ελλάδα.

Οι τράπεζες από την πλευρά τους πάντως σημειώνουν ότι η διατήρηση των καταθετικών επιτοκίων τους τελευταίους μήνες στα ίδια επίπεδα, είναι μέρος της ευρύτερης στρατηγικής τους στην αγορά χρήματος.

Όπως λένε στελέχη τους, η επιλογή αυτή τους επιτρέπει να κρατήσουν σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα τα spreads στα δάνεια, ώστε να μην ξεφύγει το κόστος στις νέες χορηγήσεις.

Η αλήθεια είναι ότι στις νέες δανειοδοτήσεις τα επιτόκια δεν έχουν αυξηθεί στο βαθμό που έχουν ενισχυθεί οι ευρωπαϊκοί δείκτες αναφοράς (euribor). Κι αυτό οφείλεται στη μείωση των spreads από τις τράπεζες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα στεγαστικά δάνεια, όπου τα κυμαινόμενα επιτόκια παραμένουν ελκυστικά.

Επιπλέον, έχουν ήδη ενεργοποιηθεί δύο προγράμματα στήριξης των δανειοληπτών στη στεγαστική πίστη.

Ειδικότερα, στα προγράμματα κυμαινόμενου επιτοκίου:

- Τρέχει πρόγραμμα επιδότησης του 50% της επιβάρυνσης που προκαλείται από την αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων για όσους πληρούν τα κριτήρια που έχουν οριστεί

- Έχει τεθεί πλαφόν στα επιτόκια, στα επίπεδα που βρίσκονταν τον περασμένο Μάρτιο, το οποίο θα ισχύει μέχρι το καλοκαίρι του 2024.