Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά του επαγγελματία και τον κλάδο στον οποίο δραστηιοποιείται θα ισχύουν κατώτατα όρια εισοδήματος.

Στο πλαίσιο αυτό, η φορολόγηση θα γίνεται είτε επί των πραγματικών εισοδημάτων που θα δηλώνονται στην εφορία ή επί του τεκμαρτού εισοδήματος, εφόσον είναι υψηλότερο.

Παράλληλα, μειώνεται κατά 50% το τέλος επιτηδεύματος για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού του φόρου θα εφαρμοστεί στις δηλώσεις του 2024, που αφορούν τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν εφέτος.

Ποιοι εξαιρούνται

Σημειώνεται ότι από την εφαρμογή του τεκμηρίου απαλλάσσονται πλήρως οι αγρότες, όσοι επαγγελματίες αμείβονται με μπλοκάκι και με έως 3 εργοδότες, καθώς και οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.

Επίσης, κάθε ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να αμφισβητήσει το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής πέραν από τους λόγους που προβλέπονταν ήδη στην αρχική μορφή του νομοσχεδίου και καθιστούσαν το τεκμήριο μαχητό (ασθένεια, ανωτέρα βία, κ.λπ.).

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ζητήσει την διενέργεια ελέγχου από τις φορολογικές αρχές προκειμένου να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού.

Έτσι, αν κάποιος θεωρεί ότι αδικείται και δεν φοροδιαφεύγει, θα έχει στη διάθεσή του ένα εργαλείο για να υποστηρίξει τη θέση του.

Πώς υπολογίζεται ο φόρος

Αναλυτικότερα, το ελάχιστο εισόδημα, βάση του οποίου ο κάθε επαγγελματίας θα φορολογείται, εφόσον το πραγματικό που δηλώσει είναι χαμηλότερο, θα προκύπτει από ένα μαθηματικό τύπο που θα λαμβάνει υπόψιν του τα εξής:

- Τον ισχύοντα κατώτατο μισθό

- Τις δαπάνες του επαγγελματία για το προσωπικό του

- Το ύψος του τζίρου του σε σχέση με το μέσο όρο του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται

- Τα έτη λειτουργίας της ατομικής επιχείρησης

Έτσι, τις πιο μεγάλες επιβαρύνσεις θα έχουν όσοι:

- Έχουν υψηλές δαπάνες για το προσωπικό τους, οι οποίες υπολείπονται σημαντικά των εισοδημάτων που δηλώνουν

- Όσοι εμφανίζουν τζίρους σημαντικά υψηλότερους του μέσου όρου που δηλώνουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ΚΑΔ τους

- Οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στην αγορά

Ο μαθηματικός τύπος

Το ελάχιστο εισόδημα θα προκύπτει από έναν μαθηματικό τύπο και θα κυμαίνεται από 10.920 έως 50.000 ευρώ.

Αναλυτικότερα, η ελάχιστη αμοιβή προσδιορίζεται ως εξής:

Πρώτον, δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ:

α) του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη και

β) του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του

Δηλαδή θα κυμαίνεται από 10.920 ευρώ έως 30.000 ευρώ.

Δεύτερον, η ελάχιστη αμοιβή, όπως αυτή προσδιορίζεται πιο πάνω, προσαυξάνεται με 2 τρόπους, σωρευτικά:

Α. με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ

Β. με 5% επί της διαφοράς του τζίρου της ατομικής επιχείρησης με το μέσο όρο όλων των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο ΚΑΔ.

Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο τζίρο 35.000 ευρώ υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ κατά 10.000 ευρώ (ετήσιος τζίρος 35.000 ευρώ – μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών ΚΑΔ 25.000 ευρώ = 10.000 ευρώ).

Η προσαύξηση 5% θα εφαρμοστεί επί του ποσού των 10.000 ευρώ. Άρα το τεκμήριο στην περίπτωση αυτή προσαυξάνεται κατά 500 ευρώ.

Εκπτώσεις

Επί της ελάχιστης αμοιβής θα εφαρμόζονται εκπτώσεις, ανάλογα με το χρόνο λειτουργίας μίας ατομικής επιχείρησης. Συγκεκριμένα:

 - Στα 3 πρώτα χρόνια η ελάχιστη αμοιβή θα είναι μηδενική. Δηλαδή ο επαγγελματίας θα φορολογείται με βάση τα εισοδήματα που ο ίδιος δηλώνει

- Στον τέταρτο χρόνο θα ξεκινά από τα 3.603 ευρώ

- Στον πέμπτο χρόνο από τα 7.316 ευρώ

Επίσης το τεκμαρτό εισόδημα μειώνεται κατά 50% στις ακόλουθες περιπτώσεις:

- Επαγγελαμτίες με ποσοστό αναπηρίας 67-79% (από 80% και πάνω υπάρχει πλήρης απαλλαγή)

- Μονογονείς με ανήλικα τέκνα

- Γονείς με εξαρτώμενα τέκνα που έχουν νοητική ή σωματική αναπηρία τουλάχιστον 67%

- Γονείς πολύτεκνων οικογενειών.

Παράλληλα μισθωτή απασχόληση

Επιπλέον, υπάρχει ευνοϊκή πρόβλεψη και για όσους εργάζονται παράλληλα ως μισθωτοί ή είναι συνταξιούχοι.

Ειδικότερα, τα εισοδήματα από συντάξεις, όπως και από μισθωτή εργασία ή αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου.

Για παράδειγμα αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από σύνταξη ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-7.000).

Υπενθυμίζεται πως ο συνταξιούχος που εργάζεται θα δει παράλληλα από το νέο έτος και την κατάργηση της παρακράτησης (30%) επί της σύνταξης του.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1

Συνταξιούχος που δραστηριοποιείται παράλληλα και ως ελεύθερος επαγγελματίας, με εισόδημα από συντάξεις 4.500€ (μετά την παρακράτηση 30% βάσει του ισχύοντος καθεστώτος), δήλωνε το 2022 κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα 9.000€, πλήρωνε φόρο συνολικά 1.265€ και τέλος επιτηδεύματος 650€ (1.915€ σύνολο).

Με το νέο σύστημα φορολόγησης η ελάχιστη αμοιβή του υπολογίζεται σε 17.000€ (14.196 + 10% προσαύξηση μισθοδοσίας), η οποία μετά την αφαίρεση των εισοδημάτων από συντάξεις, ανέρχεται σε 12.500€.

Ο φόρος με βάση το νέο σύστημα φορολόγησης ανέρχεται σε 2.035€, ενώ μόνο για το φορολογικό έτος 2023, πέραν του φόρου θα έχει την υποχρέωση καταβολής του μειωμένου τέλους επιτηδεύματος ύψους 325€.

Επιπλέον, από το 2024 και μετά, ο εν λόγω εργαζόμενος συνταξιούχος θα λαμβάνει στο ακέραιο την σύνταξη του καθώς καταργείται η παρακράτηση του 30%.

Αντιστοίχως, λόγω συμψηφισμού, θα μειωθεί κατά 1.930€ το ύψος της ελάχιστης αμοιβής από την επιχειρηματική δραστηριότητα από 12.500€ στις 10.570€.

Έτσι, ο φόρος θα ανέλθει από το φορολογικό έτος 2024 και μετά (και εφόσον τα έσοδα του παραμείνουν ανεπηρέαστα) σε 1.861€. Επομένως, θα έχει μια ελάφρυνση 54 ευρώ σε σχέση με τον φόρο που πληρώνει σήμερα.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2

Συνταξιούχος που δραστηριοποιείται παράλληλα και ως ελεύθερος επαγγελματίας, με εισόδημα από συντάξεις 10.800€ (900€ τον μήνα), δήλωνε το 2022 κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα 4.000€, πλήρωνε φόρο συνολικά 1.179€ και τέλος επιτηδεύματος 650€ (1829€ σύνολο).

Με το νέο σύστημα φορολόγησης η ελάχιστη αμοιβή του υπολογίζεται σε 15.800€ (14.196 + 10% προσαύξηση μισθοδοσίας), η οποία μετά την αφαίρεση των εισοδημάτων από συντάξεις, ανέρχεται σε 5.000€.

Το συνολικό φορολογητέο του εισόδημα προσδιορίζεται σε 15.800€ και ο φόρος του συνολικά σε 1.399€ (-430€ σε σχέση με όσα πλήρωνε αφού εφαρμοστεί η οριστική κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος).

Μόνο για το φορολογικό έτος 2023, πέραν του φόρου θα έχει την υποχρέωση καταβολής του μειωμένου τέλους επιτηδεύματος ύψους 325€.

Επιπλέον, από το φορολογικό έτος 2024 και μετά καταργείται η παρακράτηση του 30% στη σύνταξη του και θα την λαμβάνει στο ακέραιο (15.430€).

Έτσι, το συνολικό φορολογητέο εισόδημα θα αυξηθεί σε 19.430€ και ο φόρος του σε 2.257€.

Η επιπλέον φορολογική του επιβάρυνση ανέρχεται στα 428 ευρώ τον χρόνο και οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των συντάξιμων αποδοχών του κατά 4.630 ευρώ ετησίως.

Οι εποχικές επιχειρήσεις

Επίσης, υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για εκείνες τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν 12 μήνες τον χρόνο, π.χ. κυλικεία σε σχολεία.

Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ειδική πρόνοια για τις περιπτώσεις αυτές, οι οποίες προφανώς δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται όπως οι υπόλοιπες από τη στιγμή που η δραστηριότητα δεν ασκείται όλη τη χρονιά.

Συγκεκριμένα, οι ρυθμίσεις που περιορίζουν χρονικά την άσκηση της δραστηριότητας προστίθενται στον κατάλογο των περιπτώσεων που το τεκμήριο καθίσταται μαχητό.

Έτσι, για παράδειγμα ένας ιδιοκτήτης κυλικείου, θα καταβάλει ποσό τεκμηρίου ανάλογο με τους μήνες που η επιχείρηση του λειτουργεί (8/12).

Τα μικρά χωριά

Τέλος, υπάρχει ειδική μέριμνα για επαγγελματίες σε μικρά χωριά, (π.χ. καφενεία), όπου έχουν αντικειμενικά χαμηλούς τζίρους κάθε χρόνο.

Αφενός ορίζεται ότι για τους επαγγελματίες που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους, καθώς και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους, το τεκμήριο μειώνεται κατά 50%.

Αφετέρου προβλέπεται ότι τα εισοδήματα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου.

Δεδομένου ότι είναι σύνηθες ένας επαγγελματίας στην περιφέρεια να έχει εισόδημα και από αγροτική δραστηριότητα, καθίσταται πιο εύκολη η κάλυψη του τεκμηρίου.

Και βεβαίως ισχύει και για αυτές τις περιπτώσεις ό,τι ισχύει για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, ότι δηλαδή υπάρχει η δυνατότητα απαλλαγής από την πληρωμή του ποσού του τεκμηρίου εφόσον προηγηθεί έλεγχος και αποδειχθεί ότι αντικειμενικά ο ελεύθερος επαγγελματίας αδυνατεί να εξασφαλίσει για τον εαυτό του ποσό αντίστοιχο με εκείνο που αμείβεται ο εργαζόμενος με τον κατώτατο μισθό.