Αρχής γενομένης από τα εισοδήματα του 2023 που θα δηλωθούν το 2024, τίθεται σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα προσδιορισμού του ελάχιστου φορολογητέου ποσού για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Επιπλέον, όσοι δηλώνουν εισοδήματα μεγαλύτερα από το κατά περίπτωση ελάχιστο όριο, θα κερδίζουν 50% μείωση στο τέλος επιτηδεύματος, ενώ σε όλους τους υπόλοιπους θα μειωθεί κατά 25%.

Στο υπουργείο εκτιμούν ότι με την εφαρμογή του νέου συστήματος θα προκύψει μέση επιβάρυνση στο φόρο ύψους 1.444 ευρώ για 473 χιλιάδες επαγγελματίες.

Ποιοι εξαιρούνται

Οι νέες διατάξεις δεν θα ισχύουν για τα νομικά πρόσωπα, πχ. ΟΕ, ΕΕ, ΙΚΕ, καθώς και για τις εξής κατηγορίες φορολογούμενων:

- Μισθωτοί με παράλληλη απασχόληση, εάν ο μισθός τους υπερκαλύπτει το ελάχιστο επιχειρηματικό φορολογητέο εισόδημα που τους αντιστοιχεί

- Μισθωτοί με «μπλοκάκι» και έως 2 εργοδότες

- Κατ΄ επάγγελμα αγρότες

Ωστόσο, θα εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που ελεύθερος επαγγελματίας μετατρέψει την ατομική του επιχείρηση σε νομικό πρόσωπο με σκοπό να αποκρύψει εισοδήματα και να μειώσει τη φορολόγησή του.

Η ελάχιστη αμοιβή

Το ελάχιστο εισόδημα, βάση του οποίου ο κάθε επαγγελματίας θα φορολογείται, θα προκύπτει από ένα μαθηματικό τύπο που θα λαμβάνει υπόψιν του τα εξής:

- Τον ισχύοντα κατώτατο μισθό

- Τις δαπάνες του επαγγελματία για το προσωπικό του

- Το ύψος του τζίρου του σε σχέση με το μέσο όρο του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται

- Τα έτη λειτουργίας μίας ατομικής επιχείρησης

Σύμφωνα με αυτόν, τις πιο μεγάλες επιβαρύνσεις θα έχουν όσοι:

- Έχουν υψηλές δαπάνες για το προσωπικό τους, οι οποίες υπολείπονται σημαντικά των εισοδημάτων που δηλώνουν

- Όσοι εμφανίζουν τζίρους σημαντικά υψηλότερους του μέσου όρου που δηλώνουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ΚΑΔ τους

- Οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στην αγορά

Ο μαθηματικός τύπος

Αναλυτικότερα, προβλέπεται ότι τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των αυτοαπασχολούμενων μαζί με τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία, δεν μπορεί να είναι μικρότερα από μια ελάχιστη αμοιβή.

Αυτή προσδιορίζεται με αντικειμενικό τρόπο σε σημείο που αντανακλά την ελάχιστη εισφερόμενη αξία της προσωπικής εργασίας του αυτοαπασχολούμενου στην επιχείρησή του.

Από τον μαθηματικό τύπο θα προκύπτει ένα ποσό που θα κυμαίνεται από 10.920 ευρώ και θα μπορεί να φτάνει έως τις 50.000 ευρώ.

Αναλυτικότερα, η ελάχιστη αμοιβή προσδιορίζεται ως εξής:

Πρώτον, δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ:

α) του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη και

β) του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του

Δηλαδή θα κυμαίνεται από 10.920 ευρώ έως 30.000 ευρώ.

Δεύτερον, η ελάχιστη αμοιβή, όπως αυτή προσδιορίζεται πιο πάνω, προσαυξάνεται με 2 τρόπους, σωρευτικά:

Α. με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ

Β. με ένα συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μέσο όρο του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ του:

• 35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων

• 70% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 150% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων

• 100% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 200% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων, με ανώτατο όριο τις 50.000 ευρώ.

Εκπτώσεις

Επί της ελάχιστης αμοιβής θα εφαρμόζονται εκπτώσεις, ανάλογα με το χρόνο λειτουργίας μίας ατομικής επιχείρησης. Συγκεκριμένα:

 - Στα 3 πρώτα χρόνια η ελάχιστη αμοιβή θα είναι μηδενική. Δηλαδή ο επαγγελματίας θα φορολογείται με βάση τα εισοδήματα που ο ίδιος δηλώνει

- Στον τέταρτο χρόνο θα φτάνει τα 3.603 ευρώ

- Στον πέμπτο χρόνο τα 7.316 ευρώ

Το τέλος επιτηδεύματος

Για όσους δηλώνουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα εφαρμοστεί άμεσα, από το 2024 μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50%. Δηλαδή θα ανέλθει στα 325 ευρώ.

Από την άλλη, όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα έχουν μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 25%. Δηλαδή θα ανέλθει σε 487,5 ευρώ.

Στόχος της κυβέρνησης είναι το τέλος επιτηδεύματος να καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω πολιτικών, σε σύνολο 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών:

- Οι 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας.

- Οι 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση.

- Οι 473.000 θα πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, κατά μέσο όρο +1.444 ευρώ ο καθένας.

Ενδεικτικά παραδείγματα

Ακολουθούν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογής του νέου συστήματος φορολόγησης:

1. Νέος αυτοαπασχολούμενος με 3.000 δηλωθέν εισόδημα. Είχε 270 ευρώ φόρο και θα συνεχίσει να έχει τον ίδιο φόρο χωρίς αλλαγή

2. Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 50.000 ευρώ, θα έχει σταδιακά μείωση από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος 650 ευρώ

3. Παλιός αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 1.500 ευρώ, είχε 135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 785 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρείται ως εισόδημα το ποσό των 14.196 ευρώ και θα έχει αύξηση επιβάρυνσης κατά 1.038 ευρώ

4.Αυτοαπασχολούμενος με μηδέν δηλωθέν εισόδημα και μεγάλο τζίρο. Σήμερα πληρώνει μόνο τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ.

Με τις προσαυξήσεις του εργοδοτικού κόστους και του μεγάλου τζίρου πηγαίνει σε 25.833 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και έχει αύξηση στη φορολογία κατά 4.083 ευρώ.

5. Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 7.000 ευρώ και 200.000 τζίρο, είχε 630 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 1.280 ευρώ.

Με το νέο σύστημα θεωρούνται τα 14.196 ευρώ ως εισόδημα και επειδή έχει μεγάλο τζίρο θα προσαυξηθεί κατά 70% σε 24.133 ευρώ φορολογητέο εισόδημα. Συνολικά θα έχει μια αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση κατά 2.977 ευρώ.