Η τελική απόφαση για τη δρομολόγηση προπαρασκευαστικού έργου για την έκδοση ενός ψηφιακού ευρώ στο μέλλον θα ληφθεί προς τα μέσα του 2021.

Παράλληλα, το Ευρωσύστημα καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2021 θα συνεχίσει να εξετάζει, σε συνεργασία με το Ευρωκοινοβούλιο και τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς θεσμούς, λειτουργικά και νομικά ζητήματα ως προς το σχεδιασμό ενός ψηφιακού νομίσματος.

Γιατί είναι αναγκαίο

Σύμφωνα με την έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, οι λόγοι για την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός ψηφιακού νομίσματος στην ευρωζώνη, είναι οι εξής:

- Η ραγδαία αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών και η αντίστοιχη μείωση της χρήσης μετρητών (cashless conomy)

- Η ανάπτυξη κρυπτονομισμάτων και άλλων ψηφιακών νομισμάτων

- Η ολοένα μεγαλύτερη ζήτηση, κυρίως από μικρότερες ηλικίες, για γρήγορες, φθηνές και ανέπαφες πληρωμές μέσω έξυπνων κινητών τηλεφώνων (smartphones), tablets και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών

Όλα αυτά,  ώθησαν τις κεντρικές τράπεζες να εξετάσουν την πιθανότητα έκδοσης ενός ψηφιακού νομίσματος (central bank digital currency – CBDC) στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις για να πραγματοποιούν τις πληρωμές τους.

Δωρεάν πρόσβαση σε όλους

Σύμφωνα με σχετικές εκθέσεις του ευρωσυστήματος, το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα μετρητά και δεν θα τα αντικαθιστά ως μέσο πληρωμής.

Συγχρόνως όμως θα παρέχει δωρεάν πρόσβαση σε ένα απλό, ασφαλές και αξιόπιστο ψηφιακό μέσο πληρωμής εκδιδόμενο από το Ευρωσύστημα και θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιείται με ίσους όρους σε όλα τα κράτη- μέλη.

Σε κάθε περίπτωση, το ψηφιακό νόμισμα που θα υποστηρίζεται από την κεντρική τράπεζα θα είναι διαφορετικό από τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) του ιδιωτικού τομέα.

Πώς θα φανεί χρήσιμο

Το ψηφιακό ευρώ αναγνωρίζεται επίσης ως αναγκαίο εργαλείο σε μια σειρά μελλοντικών σεναρίων, π.χ. εάν η χρήση μετρητών υποβαθμιστεί σημαντικά.

Επιπλέον εκτιμάται ότι ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων ακραίων γεγονότων ―όπως φυσικές καταστροφές ή πανδημίες― όταν οι παραδοσιακές υπηρεσίες πληρωμών μπορεί να τεθούν εκτός λειτουργίας.

Τέλος, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή για τη μείωση του συνολικού κόστους και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των συστημάτων πληρωμών.

Οι κίνδυνοι των κρυπτονομισμάτων

Από την άλλη τα κρυπτονομίσματα βασίζονται στην αξία των εξασφαλίσεων και δεν παρέχουν πλήρη κάλυψη.

Έτσι, αν υιοθετηθούν ευρέως, θα μπορούσαν να απειλήσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη νομισματική κυριαρχία.

Επιπρόσθετα, σε περίπτωση ευρείας χρήσης τους, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη θέματα σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Τα σταθερά κρυπτονομίσματα, ιδίως εκείνα που υποστηρίζονται από τεχνολογικούς κολοσσούς (BigTech), μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα και την τεχνολογική αυτονομία στην Ευρώπη και εγείρουν ανησυχίες για το απόρρητο των δεδομένων και την κατάχρηση προσωπικών πληροφοριών.

Ορισμένες επιλογές σχεδιασμού ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς το διαμεσολαβητικό ρόλο
των τραπεζών (disintermediation) και το κόστος χρηματοδότησής τους ιδιαίτερα σε έκτακτες καταστάσεις.

Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσουν σε μεγέθυνση του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος και σε αύξηση της έκθεσής του σε κλυδωνισμούς, δημιουργώντας αστάθεια στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές σε περιόδους κρίσης (digital bank run).