«Ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας σκληραγωγημένος από την πολυετή οικονομική κρίση, έχοντας βιώσει περιόδους όξυνσης της αβεβαιότητας αλλά και την πρόσφατη εμπειρία των κεφαλαιακών ελέγχων στην Κύπρο, είχε αρχίσει να προβαίνει ήδη, από τα τέλη του 2014, σε προληπτικές κινήσεις» αναφέρει σε ανάλυσή της η ΕΤΕ.

Σκοπός ήταν να περιορίσει τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας και των ελέγχων, στη λειτουργία του και στη δυνατότητά του να έχει απρόσκοπτη πρόσβαση στα αποθέματα ρευστότητας του.

Η προετοιμασία

Στο πλαίσιο αυτό, έγινε η εξής προετοιμασία:

* Διακράτηση μετρητών. Επιχειρήσεις και νοικοκυριά απέσυραν και διακράτησαν σε μορφή μετρητών ή μετέφεραν στο εξωτερικό περίπου €41 δισ. τραπεζικών καταθέσεων μεταξύ Νοεμβρίου 2014 και Ιουνίου 2015.

Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα απέσυραν €9.3 περίπου δισ. από τις τράπεζες σε αυτή την περίοδο, ποσοστό που αντιστοιχούσε στο 39% των συνολικών τους καταθέσεων (Νοεμβρίου 2014).

Αντιστοίχως, τα νοικοκυριά απέσυραν €32 δισ. ήτοι το 24% των καταθέσεων τους, εκ των οποίων σχεδόν το ήμισυ διακρατήθηκε υπό μορφή μετρητών.

* Δραστηριότητες στο εξωτερικό. Οι ελληνικές επιχειρήσεις – ειδικά οι εξωστρεφείς – ανέπτυξαν στρατηγικές για να αποφύγουν τα εμπόδια στη λειτουργία τους από την επιβολή ελέγχων.

Στα πλαίσια αυτά, μετέφεραν ή διακράτησαν στο εξωτερικό ρευστότητα από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα εκτός συνόρων και δόμησαν έτσι τις χρηματοοικονομικές τους συναλλαγές με ξένους αντισυμβαλλόμενους (πελάτες και προμηθευτές) ώστε να περιορίζουν τη χρήση εμβασμάτων από την Ελλάδα.

* Αύξηση αποθεμάτων. Στα πλαίσια προγραμματισμού της παραγωγής τους, πολλές επιχειρήσεις επιτάχυναν τις εισαγωγές παραγωγικών πόρων και πρώτων υλών στο 1ο εξάμηνο του 2015, όπως αυτό αντανακλάται στο ρυθμό αύξησης των εισαγωγών στις συγκεκριμένες κατηγορίες (κατά 11,7% κατά μ.ο. στο 1ο εξάμηνο του 2015 -- υπερδιπλάσιος του μ.ο. της τελευταίας τριετίας).

* Πλαστικό χρήμα. Παράλληλα, υπερδιπλασιάστηκαν οι συναλλαγές χωρίς τη χρήση μετρητών (χρεωστικές/πιστωτικές κάρτες και ηλεκτρονική τραπεζική), απορροφώντας σημαντικό τμήμα των επιπτώσεων στη ζήτηση από την τραπεζική αργία και τους περιορισμούς στις αναλήψεις μετρητών.

Ταυτόχρονα, η διαμόρφωση του εβδομαδιαίου σωρευτικού ορίου αναλήψεων στα €420 ευρώ από τον Αύγουστο, μεταφράζεται σε ένα μηναίο όριο αναλήψεων μετρητών της τάξης των 1.680 ευρώ, το οποίο δε φαίνεται να δημιουργεί εμπόδια στις καθημερινές συναλλαγές των περισσότερων νοικοκυριών, καθώς αντιστοιχεί περίπου στο μέσο μηνιαίο ονομαστικό εισόδημα στην οικονομία.

«Αναμφισβήτητα, οι μικρότερες, εσωστρεφείς και περισσότερο εξαρτημένες σε εισαγωγές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πολύ σημαντικότερες προκλήσεις και γι’ αυτό η έγκαιρη περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών καθώς και η προσαρμογή τους ώστε να αμβλύνουν ενδεχόμενες στρεβλώσεις που δημιουργούνται, αποτελεί βασική προτεραιότητα» σημειώνει η Εθνική Τράπεζα.