Σε ένα από τα πολλά παραρτήματα που περιείχε η σχετική έκθεση του ΔΝΤ γινόταν αναφορά σε σχέδιο για την επιβολή έκτακτης εφάπαξ εισφοράς 10% επί των καταθέσεων σε 15 χώρες της Ευρωζώνης, με στόχο τη μείωση του δημόσιου χρέους τους.
«Το θέμα αυτό αφορά ασφαλώς αποκλειστικά πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ δεν έχει καμιά έννοια για την Ελλάδα, όπου ο πλούτος και τα εισοδήματα των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών έχουν πολλαπλώς φορολογηθεί τα τελευταία χρόνια» σημείωνε η Alpha Bank λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της πρότασης αυτής μέσω του τύπου.
Οι κίνδυνοι
Ανεξάρτητα από το παραπάνω σχέδιο, οι καταθέτες θα πρέπει να ξέρουν ότι οι κίνδυνοι για τις καταθέσεις τους απορρέουν από τις εξής παραμέτρους:
1) Κεφαλαιακή επάρκεια. Ο λόγος γίνεται για τα κεφάλαια που είναι υποχρεωμένες οι τράπεζες να κρατούν στην άκρη.
Αυτή τη στιγμή και με βάση τα τελευταία στρες τεστ, οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι (Εθνική, Alpha Bank, Πειραιώς, Eurobank), συμπεριλαμβανομένων και των θυγατρικών τους, και η Attica Bank είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένοι.
Μέχρι και το τέλος του έτους, η Τράπεζα της Ελλάδος θα διενεργήσει νέες ασκήσεις αντοχής, για την εκτίμηση των κεφαλαιακών αναγκών, ώστε οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας να παραμένουν πάνω από τα ελάχιστα όρια έως και το τέλος του 2015.
Αν προκύψουν νέες ανάγκες, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) έχει στη διάθεσή του απόθεμα 8 δισ. ευρώ περίπου από το πακέτο της ανακεφαλαιοποίησης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναπλήρωση των ελλειμμάτων, εφόσον βέβαια προκύψουν.
2) Ρευστότητα. Αυτή τη στιγμή οι ελληνικές τράπεζες στηρίζονται από το Ευρωσύστημα για την κάλυψη του «κενού» που υπάρχει μεταξύ των δανείων που έχουν χορηγήσει και των καταθέσεων που διατηρούν οι πελάτες τους.
Πρόκειται για μία στήριξη που κυμαίνεται γύρω από τα επίπεδα των 70 δισ. ευρώ.
Οι τράπεζες για να κινδυνεύσουν θα πρέπει να δημιουργηθεί πανικός στους καταθέτες, οι τελευταίοι να προχωρήσουν σε μαζικές αναλήψεις και οι αρχές να μην είναι σε θέση να σταματήσουν την «αιμορραγία» χωρίς την επιβολή περιορισμών.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κύπρου, όπου οι αρχές αναγκάστηκαν να περιορίσουν την κίνηση των κεφαλαίων, για να μην καταρρεύσει το σύστημα από τις μαζικές αναλήψεις, μετά την απόφαση για «κούρεμα» των καταθέσεων.
Η ΕΚΤ μπορεί να στηρίξει έως ένα βαθμό το ελληνικό σύστημα, αλλά οι δυνατότητες δεν είναι απεριόριστες, ενώ θα πρέπει να υπάρχει και η βούληση για κάτι τέτοιο.
Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της διπλής εκλογικής αναμέτρησης του 2012 κατέφθασαν στην Ελλάδα χαρτονομίσματα αξίας 40 δισ. ευρώ για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης για φυσικό χρήμα.
Το συμπέρασμα
Οι κίνδυνοι για τις ελληνικές τράπεζες μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης έχουν περιοριστεί σημαντικά, ενώ υπάρχουν ακόμη επαρκή αποθέματα για τη στήριξη του συστήματος.
Όπως επισημαίνουν στο Moneyonline.gr τραπεζικά στελέχη, το ρίσκο για τις καταθέσεις είναι κυρίως πολιτικό και εξαρτάται από τη στάση που θα τηρήσουν οι Ευρωπαίοι.
Οι ίδιοι κύκλοι εξηγούν ότι το επόμενο διάστημα θα πρέπει η Ελλάδα να καταλήξει σε μία συμφωνία με την Ευρώπη:
- Για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού της επόμενης τριετίας, δεδομένου ότι το τρέχον πακέτο στήριξης τελειώνει στα μέσα του 2014
- Για τη ρύθμιση του δημόσιου χρέους, ώστε να ελαφρυνθούν περαιτέρω οι προϋπολογισμοί των επόμενων ετών και η Ελλάδα να αυξήσει τις πιθανότητες να ξαναβγει σύντομα στις αγορές.
Εφόσον, τα θέματα αυτά ρυθμιστούν, οι κίνδυνοι για τις καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες θα μειωθούν σημαντικά. Μία νέα συμφωνία προϋποθέτει σε αυτή τη φάση πολιτική διαπραγμάτευση από την ελληνική κυβέρνηση.
Το «κακό» σενάριο
Εάν όμως, η Ευρώπη θελήσει να τραβήξει τα πράγματα στα «άκρα», δυσκολεύοντας την προσπάθεια της χώρας μας για επιστροφή σε βιώσιμη ανάπτυξη, τα ρίσκα θα αυξηθούν.
Η περίπτωση της Κύπρου είναι ενδεικτική: Η ΕΕ αποφάσισε για ένα μικρό ποσό της τάξης των 10 δισ. ευρώ περίπου, να επιβάλλει «κούρεμα» στους καταθέτες.
Η απόφαση αυτή έθεσε προσωρινά την κυπριακή οικονομία εκτός ευρώ, δεδομένων των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων που εφαρμόζονται έως και σήμερα, πλήττοντας καίρια την εμπιστοσύνη στο νησί.
Θα μπει άραγε στον πειρασμό η Ευρώπη να «παίξει» και με τις τύχες της Ελλάδας; Μέχρι στιγμής δεν έχουν δοθεί τέτοια δείγματα γραφής, αν εξαιρέσουμε τη «φωτοβολίδα» για «κούρεμα» 10% από την έκθεση του ΔΝΤ.
Σε κάθε περίπτωση, τον πρώτο λόγο έχει η νέα γερμανική κυβέρνηση, όπως αυτή θα προκύψει μετά την ολοκλήρωση των διερευνητικών επαφών των δύο μεγάλων κομμάτων, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.