Όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η τράπεζα, η πτώση των τιμών των ακινήτων (-12% από την κορύφωση των αποτιμήσεων το 2008 εως και το 2ο τρίμηνο του 2011) αντανακλά την προσπάθεια αναζήτησης νέας ισορροπίας σε μια αγορά που συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από ένα σχετικά υψηλό απόθεμα απούλητων κατοικιών και σημαντικά εξασθενημένη ζήτηση.
.jpg)
Ωστόσο οι αποτιμήσεις των ελληνικών ακινήτων δε χαρακτηριζόταν κατά μέσο όρο από υπερβολές -- της έκτασης άλλων χωρών της Ευρωζώνης -- ενώ σημαντικό ποσοστό των συναλλαγών γινόταν με αυτοχρηματοδότηση σε αντιδιαστολή με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που γινόταν, κατά βάση, μέσω τραπεζικού δανεισμού.
Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, η περαιτέρω εξασθένιση όμως της εγχώριας αγοραστικής δύναμης και η πιστωτική στενότητα αναμένεται να δημιουργήσουν νέα περιθώρια διόρθωσης των τιμών – ενδεχομένως περισσότερο από ότι θα δικαιολογούσαν τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς – κατά επιπλέον 8-10% πριν η αγορά σταθεροποιηθεί.
Δεδομένης της συρρίκνωσης των οικοδομικών αδειών στο 1/5 του μέσου όρου της δεκαετίας προοιωνίζεται συνέχιση της διόρθωσης κατά το 2012 κυρίως ως προς το σκέλος της προσφοράς ενώ η προσδοκία σταθεροποίησης της αγοράς μετατίθεται για το 2013.
Ανάκαμψη της οικονομίας το 2012
Η Εθνική Τράπεζα εκτιμά ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα ξεκινήσει από το β΄ εξάμηνο του 2012.
Ενάμιση χρόνο μετά την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης για την Ελλάδα, και τρία σχεδόν χρόνια από την είσοδο της οικονομίας σε ύφεση, οι πρώτες ενδείξεις προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας σε ένα πιο ανταγωνιστικό και βιώσιμο πρότυπο έχουν αρχίσει να διαφαίνονται, καταδεικνύοντας ότι οι θυσίες αρχίζουν να έχουν αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, οι συντελούμενες αλλαγές αποτυπώνονται τόσο στη διάρθρωση της εγχώριας ζήτησης, με συρρίκνωση της κατανάλωσης και των εισαγωγών, έντονη προσαρμογή της αγοράς εργασίας, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους (ειδικά στον τουρισμό) και ανάκαμψη των εξαγωγών.
Η μετουσίωση αυτών όμως των ενδείξεων σε βιώσιμα συστατικά ενός νέου αναπτυξιακού υποδείγματος και κυρίως η αναστροφή του εξαιρετικά δυσμενούς κοινωνικού και μακροοικονομικού περιβάλλοντος προϋποθέτουν:
i. Επιμονή στην έγκαιρη και αποτελεσματική προώθηση της δημοσιονομικής εξυγίανσης και των διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψουν την επανάκτηση της εμπιστοσύνης για την ελληνική οικονομία, τόσο διεθνώς όσο και εγχωρίως, και την επάνοδο της οικονομικής δραστηριότητας σε αναπτυξιακή τροχιά
ii. Ομαλή εφαρμογή των αποφάσεων των ηγετών της Ευρωζώνης της 21 Ιουλίου -- έστω και με προσαρμογές στις τρέχουσες συνθήκες -- με συνέχιση της βοήθειας από τους εταίρους για ένα εύλογο μακροοικονομικά χρονικό διάστημα με αξιόπιστο και διαχρονικά συνεπή τρόπο.
iii. Παγίωση, το ταχύτερο δυνατό, μιας αξιόπιστης στρατηγικής συνολικής αντιμετώπισης της κρίσης χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Οι υφεσιακές πιέσεις αναμένεται να συνεχιστούν στο β’ εξάμηνο του έτους
Οι περισσότερες μακροοικονομικές προβλέψεις στις αρχές του έτους είχαν βασιστεί σε σταθεροποίηση, τουλάχιστον, του οικονομικού κλίματος και των συνθηκών ρευστότητας.
Η Εθνική Τράπεζα τονίζει ότι οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών δείχνουν ότι το μεγαλύτερο τμήμα της δημοσιονομικής προσαρμογής για το έτος πρέπει να επιτευχθεί σε ένα μόνο πεντάμηνο με τη χρήση επιπρόσθετων μέτρων άμεσης απόδοσης – και άμεσου συσταλτικού αποτελέσματος για την οικονομική δραστηριότητα.
Παράλληλα, με τις συνεχιζόμενες πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα από την συρρίκνωση των καταθέσεων και τη δυσχερέστερη προσφυγή στo Ευρωσύστημα, δεν προοιωνίζεται βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Τα πρόσφατα στοιχεία των πρόδρομων δεικτών οικονομικής δραστηριότητας -- μετά τη μικρή βελτίωση που σημείωσαν κατά το Α’ τρίμηνο του 2011 -- εμφανίζουν τάσεις επιδείνωσης και κινούνται προς νέα ιστορικά χαμηλά στα τέλη του Γ’ τριμήνου.
Σε αυτό το περιβάλλον, είναι βέβαιο ότι σε τριμηνιαία βάση η ύφεση θα βαθύνει το Β’ εξάμηνο (εποχικά διορθωμένη μεταβολή του ΑΕΠ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο), ειδικά το τελευταίο τρίμηνο του έτους οπότε και θα επικεντρωθεί σημαντικό τμήμα της ταμιακής επιβάρυνσης από τα νέα μέτρα.
Εντούτοις, ο ρυθμός συρρίκνωσης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση αναμένεται να είναι χαμηλότερος το Β’ εξάμηνο του 2011, συγκριτικά με το Α’ εξάμηνο, καθώς αναμένεται να ευνοηθεί στο 3ο τρίμηνο από την καλή πορεία του τουρισμού, ενώ κατά το 4ο τρίμηνο η σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο θα είναι ευνοϊκή, καθώς το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο ήταν το χειρότερο της ύφεσης, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 8,8%.
Κατά συνέπεια, εκτιμάται ότι η σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας θα καθυστερήσει για 3-4 τρίμηνα προς το Β’εξάμηνο 2012.
Η οικονομική εμπιστοσύνη
Προς την κατεύθυνση αυτή συντείνουν και η περαιτέρω εξασθένηση της οικονομικής εμπιστοσύνης εγχωρίως καθώς και η επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος στην Ευρωζώνη που αποτελεί μεταξύ άλλων και βασική πηγή ζήτησης των ελληνικών εμπορευματικών εξαγωγών καθώς και του τουρισμού.
Για το σύνολο του 2011 η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας αναμένεται να είναι της τάξης του -5.9%, ενώ κατά το επόμενο έτος στο -2.7% ολοκληρώνοντας έναν καθοδικό κύκλο 4.5 ετών κατά των οποίο η σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ θα υπερβεί το 14%.
Σε τριμηνιαία βάση το ΑΕΠ αναμένεται να σταθεροποιηθεί στο Β’ εξάμηνο του 2012, ενώ ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης να επανέλθει σε θετικό έδαφος το 4ο τρίμηνο του 2012 (+0.3%), και κατά συνέπεια, διαφαίνεται ότι προσεγγίζουμε πλέον το ναδίρ του υφεσιακού κύκλου.