Σύμφωνα με τη νέα κοινοτική οδηγία, οι τράπεζες που χρεοκοπούν, δηλαδή δεν μπορούν να βρουν με ίδια μέσα τα κεφάλαια που χρειάζονται, θα οδηγούνται στη διαδικασία του bail in.

Αυτό σημαίνει ότι το «μάρμαρο» θα πληρώνουν κατά σειρά οι μέτοχοι, οι πιστωτές της τράπεζας και τέλος οι μη ανασφάλιστοι καταθέτες.

Το όριο των 100.000 ευρώ

Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ασφαλισμένων και μη καταθέσεων είναι το όριο των 100.000 ευρώ.

Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή νομοθεσία, που τέθηκε σε ισχύ στο πλαίσιο της δημιουργίας της τραπεζικής ένωσης στην ΕΕ, ορίζει ότι απόλυτα ασφαλείς είναι οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ ανά τράπεζα ανά φυσικό πρόσωπο.

Δεν έχει σημασία πόσους λογαριασμούς έχει κάποιος στην ίδια τράπεζα. Τα υπόλοιπά τους αθροίζονται για την εφαρμογή της προστασίας.

Επιπλέον, στους λογαριασμούς με δύο ή περισσότερους δικαιούχους, τα υπόλοιπα διαιρούνται ανάλογα με τον αριθμό τους. Αν οι δικαιούχοι είναι δύο διά δύο, αν είναι τρεις διά τρία κ.ο.κ.

Δύο τρόποι προστασίας

Αυτό σημαίνει ότι για να προστατέψει κάποιος τις καταθέσεις του και να εξασφαλίσει ότι θα αποζημιωθεί σε περίπτωση «ατυχήματος» για το σύνολό τους, θα πρέπει:

- Οι αποταμιεύσεις του σε κάθε τράπεζα να μην ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ
ή
- Να βάλει συνδικαιούχους στο λογαριασμό του, ο καθείς εκ των οποίων θα έχει την εγγύηση των 100.000 ευρώ.

Οι συγχωνεύσεις

Όπως προαναφέρθηκε, η προστασία των πρώτων 100.000 ευρώ ισχύ ανά φυσικό πρόσωπο ανά τράπεζα.

Ως εκ τούτου, μετά τη σημαντική μείωση του αριθμού των ελληνικών εμπορικών τραπεζών από περίπου 17 σε 5 μετά το ξέσπασμα της κρίσης, έχει μεταβληθεί το τοπίο ως προς την ασφάλεια των καταθέσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, η προστασία των 100.000 ευρώ παρέχεται ξεχωριστά σε κάθε μία από τις παρακάτω τράπεζες:

• Ελληνικές τράπεζες

1. Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος
2. Άλφα Τράπεζα (Alpha Bank)
3. Γενική Τράπεζα της Ελλάδος
4. Τράπεζα Eurobank – Ergasias
5. Τράπεζα Πειραιώς
6. Attica Bank (Τράπεζα Αττικής)
7. Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος
8. Πανελλήνια Τράπεζα
9. Aegean Baltic Bank
10. Credicom Consumer Finance Τράπεζα
11. Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα
12. Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου
13. Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων
14. Συνεταιριστική Τράπεζα Ν. Έβρου
15. Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας
16. Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας
17. Συνεταιριστική Τράπεζα Πελοποννήσου
18. Συνεταιριστική Τράπεζα Πιερίας
19. Συνεταιριστική Τράπεζα Δράμας
20. Συνεταιριστική Τράπεζα Ν. Σερρών

• Υποκαταστήματα τραπεζών με έδρα εκτός ΕΕ

1. Kedr Close Joint Stock Company Commercial Bank
2. T. C. Ziraat Bankasi A. S.
3. Bank of AmericaΝ.Α.
4. Bank Saderat Iran

Παραδείγματα

Όπως προκύπτει από την παραπάνω λίστα, δεν υπάρχουν πλέον ιστορικές τράπεζες όπως η Εμπορική, η ΑΤΕ, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η Τράπεζα Κύπρου, η Λαϊκή Τράπεζα, αλλά και νεότερες όπως η Millennium Bank, Probank και η Proton Bank.

Όλες αυτές έχουν απορροφηθεί και συγχωνευτεί νομικά με τους τέσσερις συστημικούς ομίλους στο πλαίσιο ανασυγκρότησης του συστήματος.

Για παράδειγμα, το Νέο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο λειτουργεί ως υποκατάστημα της Eurobank, παρά το γεγονός ότι έχει διακριτό τίτλο και σήμα.

Ως εκ τούτου, οι καταθέσεις ενός πελάτη στις δύο τράπεζες για την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των καταθέσεων αθροίζονται.

Πχ. εάν κάποιος διατηρεί 60.000 ευρώ σε λογαριασμό Eurobank και 70.000 ευρώ σε λογαριασμό ΤΤ, οι καταθέσεις του θα αθροιστούν.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ανασφάλιστες καταθέσεις ανέρχονται σε 30.000 ευρώ.

Το ρίσκο στην Ελλάδα

Μέχρι σήμερα, παρά τις πολλές εκκαθαρίσεις τραπεζών που πραγματοποιήθηκαν μετά τη χρεοκοπία του ελληνικού δημοσίου και την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, δε χάθηκε ούτε ένα ευρώ καταθέσεων.

Σε όλες τις περιπτώσεις, διασώθηκε το σύνολο των καταθέσεων. Η απόφαση αυτή ελήφθη από τις αρχές προκειμένου να μην προκληθούν συνθήκες πανικού στις τάξεις των αποταμιευτών.

Το κόστος της διάσωσης μόνο των πρώτων 100.000 ευρώ ανά καταθέτη στις τράπεζες που χρεοκόπησαν, εκτιμήθηκε μεγαλύτερο, λόγω του πλήγματος που θα επερχόταν στην εμπιστοσύνη, σε σχέση με το κόστος διάσωσης του 100% των καταθέσεων.

Πόσο απέχει το «κούρεμα»

Οι ελληνικές τράπεζες μετά από δύο γύρους ανακεφαλαιοποίησης διαθέτουν μεγάλα κεφαλαιακά αποθέματα, που απομακρύνουν σημαντικά τον κίνδυνο χρήσης των καταθέσεων των πελατών τους για την μία πιθανή νέα αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου.

Επιπλέον, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) διαθέτει ένα απόθεμα της τάξης των 11 δισ. ευρώ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη οποιασδήποτε κεφαλαιακής ανάγκης προκύψει.

Για να υπάρξει λοιπόν «κούρεμα» καταθέσεων στην Ελλάδα, θα πρέπει από το stress tests που βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη και διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), να προκύψουν κεφαλαιακές ανάγκες που να «κάψουν»:

• Το σύνολο των κεφαλαιακών αποθεμάτων που διαθέτουν οι ελληνικές τράπεζες
• Τα 11 δισ. ευρώ το ΤΧΣ
• Και ταυτόχρονα να μη βρεθεί ιδιώτης που να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες

Ως εκ τούτου, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον το ενδεχόμενο «κουρέματος» καταθέσεων στην Ελλάδα είναι υπό ομαλές συνθήκες μάλλον απίθανο.