Σημαντική μερίδα των δανειοληπτών οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν στο παρελθόν για στεγαστικές και καταναλωτικές ανάγκες αντιμετωπίζουν σήμερα δυσκολίες στην εξόφληση των υποχρεώσεών τους λόγω της ύφεσης και της μείωσης των εισοδημάτων.

Από πέρυσι το δίκτυο των πιστωτικών ιδρυμάτων απασχολείται κατά κύριο λόγο με την αναχρηματοδότηση παλαιών δανείων, κυρίως της περιόδου 2005-2008, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης σκαρφάλωσαν σε ιστορικά υψηλά.

Πρόκειται για πελάτες οι οποίοι είτε δεν έχουν τη δυνατότητα ομαλής αποπληρωμής των μηνιαίων δόσεών τους ή για οφειλέτες που θέλουν να τακτοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους, πετυχαίνοντας καλύτερους όρους δανεισμού.

Η εξυπηρέτησή τους γίνεται τόσο με επίσημα προγράμματα που λάνσαραν το προηγούμενο διάστημα οι τράπεζες μετά την περικοπή του 13ου και του 14ου μισθού στον δημόσιο τομέα όσο και με λύσεις στο πλαίσιο των τυπικών προϊόντων μεταφοράς υπολοίπου.

Τραπεζικοί οι οποίοι ειδικεύονται στη λιανική τραπεζική επισημαίνουν ότι με τις συγκεκριμένες εργασίες επιχειρείται η συγκράτηση των καθυστερήσεων και των επισφαλειών, οι οποίες αυξάνονται από τρίμηνο σε τρίμηνο.

Οι ίδιοι κύκλοι υπογραμμίζουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των νέων εκταμιεύσεων τον τελευταίο χρόνο κατευθύνεται στην εξόφληση δανείων που είχαν ληφθεί παλαιότερα, προσθέτοντας χαρακτηριστικά ότι τα υποκαταστήματα των τραπεζών σε όλη την Ελλάδα έχουν μετατραπεί πλέον σε κέντρα... αναδιάρθρωσης χρεών.

Σημαντική επιδείνωση της κατάστασης δημιουργεί και η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ, το οποίο επηρεάζει τα εισοδήματα εκατοντάδων χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών, οι οποίοι έχουν δεχθεί σημαντικό πλήγμα από τη μείωση της κατανάλωσης.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και δυναμικές ομάδες του πληθυσμού οι οποίες στο πρόσφατο παρελθόν πήραν δάνειο για την απόκτηση κατοικίας, για την πραγματοποίηση μιας επένδυσης ή για την αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών και σήμερα, λόγω της αρνητικής συγκυρίας, δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις δόσεις τους.

Οι διευκολύνσεις τις οποίες έχουν ανακοινώσει οι τράπεζες παρέχονται στο σύνολο της πελατείας τους. Μέσα από αυτές επιτυγχάνεται η μείωση των μηνιαίων καταβολών, μέσω κυρίως της μετάθεσης πληρωμών στο μέλλον.

Βασικό εργαλείο για την περικοπή των δόσεων αποτελεί η επιμήκυνση της εναπομένουσας διάρκειας μιας σύμβασης, ενώ εναλλακτικά μπορεί να δοθεί περίοδος χάριτος μόνο τόκων ή μηδενικών πληρωμών.

Με τον τρόπο αυτόν μετατίθεται σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα η εξόφληση μιας οφειλής. Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δυνατότητα αυτή δεν παρέχεται δωρεάν, αλλά κοστίζει σε τόκους, ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Ο κανόνας είναι ότι όσο μεγαλύτερη είναι η «εξυπηρέτηση» από την τράπεζα, τόσο πιο υψηλό είναι το κόστος που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του δανειολήπτη.

ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΑΝΑ ΠΡΟΪΟΝ

Στεγαστικά δάνεια

1 ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ

Νοικοκυριό έλαβε το 2005 στεγαστικό δάνειο 150.000 ευρώ, με διάρκεια 20 έτη. Η δόση του σήμερα, πέντε χρόνια μετά, με επιτόκιο 5%, ανέρχεται σε 990 ευρώ, ενώ το υπόλοιπο που χρωστάει στην τράπεζα φθάνει στα 125.000 ευρώ.

Το νοικοκυριό θέλει να μειώσει τη δόση του και επιλέγει τη μέθοδο της επιμήκυνσης της διάρκειας ως την πλήρη εξόφληση του δανείου. Αν επαναφέρει την αρχική διάρκειά του στα 20 χρόνια, η δόση πέφτει στα 825 ευρώ, δηλαδή θα διαμορφωθεί χαμηλότερα κατά 17%. Ωστόσο, μέσα σε αυτή την έξτρα πενταετία, ο δανειολήπτης θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον τόκους περί τα 20.000 ευρώ ή 4.000 ευρώ κατ΄ έτος.

Αν το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο και ο δανειολήπτης θέλει να μειώσει περαιτέρω τη δόση, μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια σε 25 χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση η δόση θα πέσει κατά 30%, στα 730 ευρώ.

Για τα δέκα αυτά χρόνια οι επιπλέον τόκοι ανέρχονται σε 42.000 ευρώ ή 4.200 ευρώ κάθε χρόνο. Σημειωτέον ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει όλες οι υποχρεώσεις να έχουν εξοφληθεί ως και την ηλικία των 65-70 ετών, ανάλογα με την πολιτική κάθε τράπεζας, διαφορετικά δεν μπορεί να γίνει επιμήκυνση της διάρκειας.

2 ΠΛΗΡΩΜΗ ΜΟΝΟ ΤΟΚΩΝ

Νοικοκυριό χρωστά στην τράπεζα 120.000 ευρώ για δάνειο που λήγει σε 15 χρόνια, ενώ το επιτόκιό του φθάνει στο 4,5%. Η μηνιαία δόση ανέρχεται σε 920 ευρώ. Αν επιλεγεί η πληρωμή μόνο τόκων για ένα διάστημα, π.χ. τριών ετών, η δόση του δανείου για αυτά τα τρία έτη θα πέσει στα 450 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερα κατά 50%.

Ωστόσο, μετά τα τρία αυτά χρόνια, το νοικοκυριό θα χρωστά εκ νέου 120.000 ευρώ, τα οποία θα πρέπει να αποπληρώσει σε 12 χρόνια. Δηλαδή η δόση του αμέσως μετά θα αυξηθεί στα 1.080 ευρώ και θα πληρώσει επιπλέον τόκους 16.200 ευρώ.

3 ΜΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΧΑΡΙΤΟΣ

Στο προηγούμενο παράδειγμα, το νοικοκυριό, αντί για την καταβολή μόνο των τόκων, μπορεί να επιλέξει να μην πληρώνει δόση, π.χ. για δύο χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση οι τόκοι της περιόδου αυτής, συνολικού ύψους 10.800 ευρώ, θα κεφαλαιοποιηθούν και η νέα δόση μετά τη διετία θα φθάσει στα 1.100 ευρώ έναντι 920 ευρώ αρχικώς. Η επιπλέον επιβάρυνση σε τόκους θα φθάσει σε αυτή την περίπτωση στα 8.000 ευρώ συνολικά.

Καταναλωτικά δάνεια

Νοικοκυριό χρωστά 8.000 ευρώ για καταναλωτικό δάνειο αυτοκινήτου, 3.000 ευρώ για προσωπικό δάνειο που έλαβε στο παρελθόν και 2.000 ευρώ από τις αγορές που πραγματοποίησε με τις πιστωτικές κάρτες του. Σήμερα πληρώνει 250 ευρώ τον μήνα για το πρώτο δάνειο (επιτόκιο 8%, εναπομένουσα διάρκεια 3 έτη), 140 ευρώ για το δεύτερο (επιτόκιο 11%, δύο έτη ως την πλήρη εξόφληση) και για την κάρτα την ελάχιστη καταβολή, η οποία σήμερα ανέρχεται σε 40 ευρώ. Δηλαδή οι συνολικές οφειλές του κάθε μήνα φθάνουν στα 460 ευρώ.

Οι επιλογές που έχει είναι οι εξής:

1 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΕ ΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝ

Το νοικοκυριό επιλέγει να συγκεντρώσει όλες τις οφειλές του σε ένα πρόγραμμα. Στην προκειμένη περίπτωση τα χρέη των 13.000 ευρώ μεταφέρονται σε ένα δάνειο με διάρκεια αποπληρωμής 5 έτη και επιτόκιο 8,50% σταθερό για πάντα. Σε αυτή την περίπτωση η δόση υποχωρεί στα 270 ευρώ, δηλαδή οι μηνιαίες καταβολές στην τράπεζα μειώνονται κατά 40%. Οι τόκοι που θα καταβάλει το νοικοκυριό στα πέντε χρόνια θα φθάσουν στα 3.000 ευρώ.

2 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΠΡΟΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ

Στο προηγούμενο παράδειγμα, αν γίνει προσημείωση ακινήτου το επιτόκιο μπορεί να πέσει ακόμη και στο μισό, π.χ. 4%, και η διάρκεια εξόφλησης να διπλασιαστεί, π.χ. στα 10 έτη, μειώνοντας τη δόση στα 130 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερα κατά 70% από την αρχική. Μέσα σε αυτή τη δεκαετία το νοικοκυριό θα πληρώσει για τόκους 2.800 ευρώ.

3 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΟΥ

Οσοι αποπληρώνουν στεγαστικό δάνειο το οποίο έλαβαν πριν από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον μία πενταετία, μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για την αναχρηματοδότηση των οφειλών τους σε καταναλωτικά δάνεια και κάρτες.

Για παράδειγμα, κάποιος που έλαβε το 2004 στεγαστικό δάνειο 150.000 ευρώ, διάρκειας 15 ετών, έχει σήμερα αποπληρώσει 48.000 ευρώ. Μπορεί λοιπόν να χρησιμοποιήσει το ακίνητο που έχει προσημειωμένο για την εξόφληση των υποχρεώσεών του στην καταναλωτική πίστη.

Στο προηγούμενο παράδειγμα το νοικοκυριό χρωστούσε 13.000 ευρώ σε δάνεια και κάρτες. Αν μεταφέρει την οφειλή αυτή στο στεγαστικό του δάνειο, τότε θα απαλλαγεί από τις δόσεις των 460 ευρώ και η δόση του στεγαστικού δανείου θα αυξηθεί από 1.190 ευρώ σε 1.320 ευρώ. Δηλαδή οι συνολικές πληρωμές του προς τις τράπεζες θα πέσουν τον μήνα κατά 330 ευρώ, ενώ θα έχει εξασφαλίσει χαμηλότερα επιτόκια έναντι των υψηλών που χρεώνονται στις κάρτες και στα καταναλωτικά δάνεια.

Πιστωτικές κάρτες

1 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ

Μέσω των προγραμμάτων μεταφοράς υπολοίπου στις πιστωτικές κάρτες μπορεί κάποιος να εξοφλήσει όλα του τα χρέη σε κάρτες, ακόμη και άτοκα. Το κέρδος για κάποιον που χρωστά 5.000 ευρώ και θέλει να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους του ανέρχεται σε 900 ευρώ σε διάστημα μόλις δύο ετών.

Αυτό επιτυγχάνεται με τη μεταφορά του συγκεκριμένου υπολοίπου του από τράπεζα σε τράπεζα, π.χ. ανά εξάμηνο, απολαμβάνοντας μηδενικό επιτόκιο. Καταβάλλοντας το ποσόν των 200 ευρώ τον μήνα ο οφειλέτης θα έχει εξοφλήσει τα 5.000 ευρώ περίπου μέσα σε δύο χρόνια (25 μήνες) χωρίς να έχει πληρώσει ούτε ένα ευρώ σε τόκους.

Αυτό βέβαια ισχύει με την προϋπόθεση ότι θα απαλλαγεί σε όλες τις περιπτώσεις από την ετήσια συνδρομή. Επίσης υπάρχουν προγράμματα μεταφοράς υπολοίπου τα οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν πολύ χαμηλό σταθερό επιτόκιο, στις περισσότερες περιπτώσεις κάτω από το 5%.

2 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΕ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ

Εναλλακτικά αν ο κάτοχος της κάρτας δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να αλλάξει τράπεζα χρησιμοποιώντας τα προγράμματα μεταφοράς υπολοίπου, μπορεί να μεταφέρει την οφειλή του σε καταναλωτικό δάνειο.

Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει χαμηλότερο επιτόκιο και μειώνει τους τόκους, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις πετυχαίνει μείωση των δόσεών του. Από την άλλη, η τράπεζα δεν έχει λόγο να μη δεχθεί την αλλαγή των όρων εξόφλησης των χρωστούμενων προς αυτήν, αν εξασφαλίζεται ότι η χρηματοδότηση δεν θα «κοκκινίσει».