A- A+
Μειώνονται τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις - Που υπάρχουν ευκαιρίες
Ξεκίνησε από τις τράπεζες η προαναγγελθείσα αποκλιμάκωση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις, με στόχο την επαναφορά του κόστους άντλησης ρευστότητας από τους αποταμιευτές σε λογικά επίπεδα.

Στο πλαίσιο αυτό, τα πιστωτικά ιδρύματα μειώνουν σταδιακά τις αποδόσεις των «κλειστών» λογαριασμών και ταυτόχρονα λανσάρουν πιο σύνθετα προϊόντα που εξασφαλίζουν για τους καταθέτες υψηλή ανταμοιβή, αλλά υπό προϋποθέσεις.

Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμη προσφορές στην αγορά τις οποίες μπορεί να εκμεταλλευθεί το εγχώριο αποταμιευτικό κοινό, ωστόσο η αντίστροφη μέτρηση για την περικοπή τους έχει ξεκινήσει. Από τους τραπεζίτες εκτιμάται ότι ως και το τελευταίο τρίμηνο του 2010 τα επιτόκια θα έχουν επιστρέψει στα προ της τρέχουσας δημοσιονομικής κρίσης επίπεδα.

Πρόκειται για τη σύσταση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλου προς τις τράπεζες, με στόχο την εκ νέου χρηματοδότηση της οικονομίας με φθηνά κεφάλαια. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τον περασμένο Μάιο για πρώτη φορά στην εποχή του ευρώ η μέση απόδοση στους λογαριασμούς προθεσμίας διαμορφώθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων.

Οι τράπεζες δηλαδή δανείζονται από τους πελάτες τους πιο ακριβά από ό,τι τους δανείζουν οι ίδιες! Η ξεκάθαρη αυτή στρέβλωση πρέπει να διορθωθεί, ώστε να αποτελέσει εκ νέου ο τραπεζικός δανεισμός εργαλείο ανάπτυξης και οι επιχειρηματίες να αναζητήσουν ευκαιρίες επενδύσεων, βγάζοντας την πλεονάζουσα ρευστότητά τους από τον προσοδοφόρο σήμερα κουμπαρά των προθεσμιακών καταθέσεων.

Η αλήθεια είναι πάντως ότι η άνοδος των επιτοκίων λειτούργησε τους προηγούμενους μήνες ως «ανάχωμα» στις εκροές καταθέσεων, μετά τις υποβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των κεφαλαίων που έφυγαν εκτός ελληνικού συστήματος στα 15 δισ. ευρώ.

Πλέον όμως, με την ηρεμία να έχει επανέλθει στα γκισέ, ο πόλεμος προσφορών θα σταματήσει, επιτρέποντας στις τράπεζες να επαναφέρουν σε χαμηλότερα επίπεδα και τα χορηγητικά επιτόκιά τους, με στόχο την επανεργοποίηση της ζήτησης για δανεικά, η οποία παραμένει «παγωμένη».

Οπως τονίζουν τραπεζικοί παράγοντες, σε ορισμένες κατηγορίες πίστης, όπως τα στεγαστικά δάνεια, είναι προτιμότερο για τις τράπεζες να κρατήσουν τη ρευστότητά τους παρά να τη διαθέσουν στην αγορά, με δεδομένη την ισχύουσα δυσμενή για αυτές σχέση επιτοκίων σε καταθέσεις και χορηγήσεις.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία αφορούν τον Μάιο του 2010, είναι αποκαλυπτικά της κατάστασης που δημιουργήθηκε μετά τον αποκλεισμό του Ελληνικού Δημοσίου και των πιστωτικών ιδρυμάτων από τις διεθνείς αγορές. Από αυτά προκύπτει ότι το μέσο κυμαινόμενο ή σταθερό για 1 έτος επιτόκιο στις νέες εκταμιεύσεις διαμορφώθηκε σε 3,36% και την ίδια περίοδο το μέσο επιτόκιο των νέων προθεσμιακών καταθέσεων με διάρκεια ως ένα έτος ανήλθε σε 3,42%.

Χαρακτηριστικό της διαμορφωθείσας κατάστασης είναι το γεγονός ότι το περιθώριο επιτοκίου καταγράφει συνεχή πτώση μέσα στο 2010, υποχωρώντας σε 3,38% τον Μάιο από 3,81% τον περασμένο Δεκέμβριο και πάνω από 4% πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. Η μείωση αυτή λειτουργεί ανασταλτικά στο άνοιγμα της κάνουλας των δανείων, σε μια περίοδο όπου μοναδική πηγή άντλησης ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες αποτελεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Που εντοπίζονται ευκαιρίες

Το γεγονός ότι τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων θα μειωθούν δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν ευκαιρίες για υψηλές αποδόσεις στην αγορά. Οι τράπεζες αναμένεται να δώσουν έμφαση σε προϊόντα που δίνουν τη δυνατότητα αποκόμισης υψηλότερων κερδών, αλλά με την ανάληψη και του ανάλογου ρίσκου.

Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερα δημοφιλή αναμένεται να καταστούν τα καλάθια επενδύσεων. Στην προκειμένη περίπτωση, οι αποδόσεις για ένα ποσοστό της συνολικής επένδυσης είναι ιδιαίτερα ελκυστικές, ως και τετραπλάσιες σε σύγκριση με τα μέσα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, αλλά ταυτοχρόνως ενέχουν το ρίσκο απώλειας μέρους του αρχικού κεφαλαίου.

Αυτό συμβαίνει διότι τα χρήματα του επενδυτή κατανέμονται μεταξύ μιας προθεσμιακής κατάθεσης μικρής διάρκειας με υψηλό επιτόκιο και αμοιβαίων κεφαλαίων. Ετσι έχει μηδενικό ρίσκο και εξασφαλισμένη απόδοση για ένα μέρος του κεφαλαίου του, συνήθως για το μισό, αλλά το υπόλοιπο μισό εκτίθεται στους κινδύνους των αγορών μέσω των μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων που υποχρεωτικά αγοράζει.

Το πλεονέκτημα των σύνθετων προϊόντων είναι ότι υπάρχει δυνατότητα επιλογής του είδους του αμοιβαίου κεφαλαίου (ομολογιακό, μεικτό, μετοχικό) στο οποίο θα επενδυθεί ένα μέρος του κεφαλαίου, ώστε η επένδυση των χρημάτων του να ταιριάζει όσο το δυνατόν περισσότερο στο προφίλ του καταθέτη.

Συνήθως όσο μεγαλύτερο είναι το ρίσκο που αναλαμβάνεται μέσω των Α/Κ και όσο πιο υψηλό είναι το ποσοστό του αρχικού κεφαλαίου που επενδύεται σε αυτά τόσο καλύτερη θα είναι η απόδοση της προθεσμιακής κατάθεσης. Θετικό είναι επίσης το γεγονός ότι το ελάχιστο αρχικό κεφάλαιο σε αυτά τα προγράμματα είναι σχετικά μικρό και μπορεί να ξεκινά ακόμη και από τις 5.000 ευρώ.

Τα νέα προϊόντα με εγγύηση κεφαλαίου

Εμπλουτισμός της γκάμας των προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου αναμένεται το επόμενο διάστημα. Μια πρώτη γεύση των δυνατοτήτων που προσφέρει η συγκεκριμένη κατηγορία επένδυσης πήραμε τους προηγούμενους μήνες, με την παρουσίαση νέων «στοιχημάτων» κυρίως από τις ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά.

Με αυτόν τον τρόπο, ακόμη και μικρά «πορτοφόλια» μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε εργαλεία επενδύσεων που ως πριν από λίγα χρόνια απευθύνονταν μόνο σε πελάτες του private banking. Σε κάθε περίπτωση, οι νέες εκδόσεις είναι σαφώς πιο ελκυστικές σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.

Σημειωτέον ότι η μετεξέλιξη των προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου που διατίθενται τα τελευταία δέκα χρόνια στην ελληνική αγορά είναι εντυπωσιακή. Τα νέα χαρακτηριστικά που προστέθηκαν στην υπό εξέταση μορφή επένδυσης αφορούν τόσο τις αξίες αναφοράς, από την πορεία των οποίων εξαρτάται η επιτυχία ενός προϊόντος, όσο και τους τρόπους υπολογισμού της απόδοσης.

Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι μέσα από ορισμένα προϊόντα μπορεί να επιτευχθεί σημαντική γεωγραφική ή κλαδική διασπορά του επενδυόμενου κεφαλαίου, καθώς η τελική απόδοση της επένδυσης μπορεί να εξαρτάται από την πορεία όχι ενός αλλά πολλών δεικτών ή μετοχών από διαφορετικές χώρες.

Με αυτόν τον τρόπο οι έλληνες επενδυτές μπορούν να ποντάρουν με ασφάλεια στα ξένα χρηματιστήρια με πολύ χαμηλό αρχικό κεφάλαιο, το οποίο μπορεί να ξεκινά ακόμη και από τις 3.000 ευρώ.

Ελκυστικά τα καλάθια επενδύσεων

Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα τοποθέτησης σε καλάθια που περιλαμβάνουν μετοχές διαφορετικών κλάδων και χρηματιστηρίων από ολόκληρο τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται γεωγραφική και κλαδική διασπορά, μειώνοντας τον συνολικό κίνδυνο για τον κάτοχο ενός τίτλου εγγυημένου κεφαλαίου. Από την άλλη, έχουν δημιουργηθεί προϊόντα τα οποία προσφέρουν απόδοση που είναι συνδεδεμένη ταυτόχρονα, π.χ., με τέσσερα νομίσματα και με την τιμή ενός εμπορεύματος. Πρόκειται για στοιχήματα που απευθύνονται σε πιο «προχωρημένους» επενδυτές.

Εξάλλου αξίζει να σημειωθεί ότι τους τελευταίους μήνες το κύριο χαρακτηριστικό των προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου αποτελεί η μεγάλη διάρκειά τους, η οποία μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα τέσσερα έτη. Η ανταμοιβή των επενδυτών που θα κλείσουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τα χρήματά τους είναι ο ευνοϊκότερος για αυτούς τρόπος υπολογισμού της απόδοσης (π.χ., υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής στα κέρδη ενός δείκτη) και η καταβολή ελάχιστης εγγυημένης απόδοσης ανεξάρτητα από την πορεία του προϊόντος.

Τέλος, οι πελάτες των τραπεζών μπορούν σε ορισμένα προγράμματα να επιλέξουν το νόμισμα στο οποίο θα επενδύσουν. Ετσι μπορούν κατ΄ επιλογή τους να εκτεθούν στις συναλλαγματικές διακυμάνσεις, ώστε να επιτύχουν υψηλότερη απόδοση στη λήξη του προγράμματος. Επομένως κάποιος που εκτιμά ότι το αμερικανικό νόμισμα θα συνεχίσει να ενισχύεται έναντι του ευρώ μπορεί να επενδύσει σε ένα προϊόν με δολάρια.

«Κλειδιά» η χρονική διάρκεια και το ύψος της κατάθεσης

Τα βασικά χαρακτηριστικά των προγραμμάτων που ανακοινώνονται στον τομέα των προθεσμιακών καταθέσεων το τελευταίο τρίμηνο αποτελούν η καταβολή των τόκων ανά τακτά χρονικά διαστήματα και η ενισχυόμενη απόδοση από μήνα σε μήνα. Ετσι εμφανίστηκαν στην αγορά προγράμματα με επιτόκια που αυξάνονται σταδιακά ως και το 9%, αρκεί ο καταθέτης να μην αποσύρει τις αποταμιεύσεις του.

Στο πλαίσιο αυτό, «κλειδί» για την εξασφάλιση μεγαλύτερου επιτοκίου αποτελεί τόσο η χρονική διάρκεια της κατάθεσης όσο και το ύψος της. Αν και δίνεται η δυνατότητα στον καταθέτη να αποσύρει τα κεφάλαιά του την ημέρα καταβολής των τόκων, αν επιλέξει να συνεχίσει του προσφέρεται μπόνους αυξημένο επιτόκιο.