Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν, ο μηχανισμός αυτός θα συμπληρώσει τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό ο οποίος, όταν αρχίσει να λειτουργεί στα τέλη του 2014, θα δώσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την εξουσία να εποπτεύει άμεσα τις τράπεζες στην Ευρωζώνη.
Η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει ότι ένα «ενιαίο συμβούλιο εξυγίανσης» θα διεξάγει τραπεζικές αναδιαρθρώσεις, υποστηριζόμενο από ένα κοινό ταμείο που θα χρηματοδοτείται από εισφορές τραπεζών.
Είναι σημαντικό ότι, με βάση την πρόταση, η Κομισιόν θα αποφασίζει μόνη της εάν και πότε θα τοποθετεί μια τράπεζα σε καθεστώς εξυγίανσης.
Αντιδρά η Γερμανία
Αυτό, σύμφωνα με το Βερολίνο, θα δώσει στην Κομισιόν ισχύ που οι τρέχουσες συνθήκες της ΕΕ δεν επιτρέπουν. «Η πρόταση της Κομισιόν διαφέρει (από τη θέση της Γερμανίας) και προβλέπει μια κεντρική υπηρεσία εκτός της Κομισιόν, και αυτό δεν είναι σύμφωνο με την αντίληψή μας», δήλωσε η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, Marianne Kothe, στη διάρκεια προγραμματισμένης συνέντευξης Τύπου στο Βερολίνο.
«Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει πως η τρέχουσα πρόταση που παρουσιάστηκε από την Κομισιόν, δυστυχώς δεν θα επιτεχύνει το δρόμο προς την τραπεζική ένωση κατά την άποψχή μας, αλλά μάλλον θα τον καθυστερήσει», δήλωσε ο Steffen Seibert, εκπρόσωπος της Καγκελαρίου Angela Merkel, καθώς οι Συνθήκες θα πρέπει να αλλάξουν, πιθανώς μια μακρά διαδικασία.
Η Κομισιόν ωστόσο επισημαίνει ότι ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης θα διασφαλίσει ότι αν, παρά την αυστηρότερη εποπτεία, μια τράπεζα που υπάγεται στον SRM αντιμετωπίζει σοβαρές δυσχέρειες, η εξυγίανσή της θα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αποτελεσματικό τρόπο και με ελάχιστο κόστος για τους φορολογουμένους και την πραγματική οικονομία.
Πώς θα λειτουργεί
Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης θα λειτουργεί ως εξής:
Η ΕΚΤ, ως εποπτική αρχή, θα επισημαίνει πότε μια τράπεζα στην Ευρωζώνη ή σε κράτος μέλος που συμμετέχει στην Τραπεζική Ένωση αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και πρέπει να εξυγιανθεί.
Ένα Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, αποτελούμενο από εκπροσώπους της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιων εθνικών αρχών (της χώρας όπου η εν λόγω τράπεζα έχει την έδρα της, καθώς και υποκαταστήματα ή/και θυγατρικές), θα προετοιμάζει την εξυγίανση της τράπεζας.
Το Συμβούλιο αυτό θα έχει ευρείες εξουσίες για την ανάλυση και τον καθορισμό της προσέγγισης που θα ακολουθηθεί για την εξυγίανση της τράπεζας: ποια εργαλεία θα χρησιμοποιηθούν και πώς θα συμμετάσχει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξυγίανσης. Οι εθνικές αρχές εξυγίανσης θα συμμετέχουν ενεργά στις εργασίες αυτές.
Οι διασώσεις
Με βάση σύσταση του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης ή με δική της πρωτοβουλία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίζει κατά πόσον και πότε πρέπει να τεθεί η τράπεζα υπό καθεστώς εξυγίανσης και θα καθορίσει το πλαίσιο για τη χρήση των εργαλείων και του Ταμείου εξυγίανσης. Για νομικούς λόγους, το Συμβούλιο δεν μπορεί να έχει τον τελικό λόγο.
Υπό την εποπτεία του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης, οι εθνικές αρχές εξυγίανσης θα αναλαμβάνουν την εκτέλεση του σχεδίου εξυγίανσης.
Το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης θα επιβλέπει τη διαδικασία εξυγίανσης. Θα παρακολουθεί την εκτέλεση σε εθνικό επίπεδο από τις εθνικές αρχές εξυγίανσης και, σε περίπτωση που μια εθνική αρχή εξυγίανσης δεν συμμορφώνεται με την απόφασή του, θα μπορεί να απευθύνει άμεσα εκτελεστικές εντολές στις προβληματικές τράπεζες.
Ταμείο εξυγίανσης
Θα συσταθεί Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών, υπό τον έλεγχο του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης, με στόχο τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας μεσοπρόθεσμης χρηματοδότησης κατά τη διάρκεια της αναδιάρθρωσης της εν λόγω τράπεζας.
Το Ταμείο θα χρηματοδοτηθεί από συνεισφορές του τραπεζικού τομέα, που θα αντικαταστήσουν τα εθνικά ταμεία εξυγίανσης των κρατών μελών της Ευρωζώνης και των λοιπών κρατών μελών που συμμετέχουν στην Τραπεζική Ένωση, όπως προβλέπεται στην οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών.
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα περιοριστεί στις αποφάσεις, αφενός, για την ενεργοποίηση της εξυγίανσης μιας τράπεζας και, αφετέρου, για τον καθορισμό του πλαισίου εξυγίανσης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνοχή της εξυγίανσης με την ενιαία αγορά και με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, και να διαφυλάσσεται η ανεξαρτησία και η υποχρέωση λογοδοσίας του ευρύτερου μηχανισμού.
Ο ρόλος των κρατών
Μέχρις ότου τεθούν σε ισχύ οι προτεινόμενοι κανόνες, η διαχείριση των τραπεζικών κρίσεων θα εξακολουθήσει να γίνεται με βάση εθνικές ρυθμίσεις.
Ωστόσο, οι εν λόγω ρυθμίσεις τείνουν να συγκλίνουν όλο και περισσότερο προς τις συμφωνηθείσες αρχές εξυγίανσης, δηλαδή την ανάληψη των τραπεζικών ζημιών από τους μετόχους και τους πιστωτές και όχι από τους φορολογουμένους.
Αυτό επιτυγχάνεται, αφενός, με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις προς τις τράπεζες που επίσης εγκρίθηκαν σήμερα και, αφετέρου, με τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.
Και στις δύο περιπτώσεις, προϋπόθεση για τη δημόσια στήριξη από εθνικούς πόρους και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας είναι ο κατάλληλος «επιμερισμός των βαρών» μεταξύ των ιδιωτών επενδυτών μιας τράπεζας.