Πρόκειται για ένα θέμα που είχε αναδείξει και το Moneyonline.gr από το Φεβρουάριο του 2012 σε άρθρο που είχε τίτλο «Καταθέσεις στο εξωτερικό: Ο τρόπος, ο βαθμός προστασίας και τα ρίσκα».
Σε αυτό επισημαίναμε πως οι κίνδυνοι που αναλαμβάνει κάποιος που στέλνει τα χρήματά του σε τράπεζες στο εξωτερικό είναι τρεις:
1) Τα χρήματα που αποστέλλονται εκτός χώρας καταγράφονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία μπορεί να τα διαθέσει, όπως και έγινε πριν από λίγους μήνες στις ελληνικές αρχές.
Αν ο φορολογικός έλεγχος δείξει ότι υπήρξε φοροδιαφυγή του καταθέτη, κινούνται οι διαδικασίες περί ξεπλύματος «μαύρου χρήματος».
2) Σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ, μπορεί να υπάρξει διακρατική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της χώρας όπου βρίσκονται τα χρήματα, η οποία θα προβλέπει τη μετατροπή σε δραχμές των κεφαλαίων που προήλθαν τα τελευταία χρόνια από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και ανήκουν σε Έλληνες.
3) Όλα τα ομόλογα που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια ξένων τραπεζών διέπονται μετά το PSI από το αγγλικό δίκαιο.
Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση ελληνικής πτώχευσης υπάρχει η δυνατότητα από την ξένη τράπεζα που κατέχει αυτού του είδους τα ομόλογα, να προχωρήσει σε κατάσχεση καταθέσεων Ελλήνων υπηκόων, ως αποζημίωση για τη ζημιά που θα έχει υποστεί από το ελληνικό δημόσιο.
Τι λέει η Καθημερινή
Σύμφωνα με την Καθημερινή, όπως προκύπτει από σχετικές συζητήσεις που έγιναν σε Βερολίνο και Βρυξέλλες το περασμένο καλοκαίρι, με αφορμή την ελληνική κρίση, οι καταθέσεις πολιτών της χώρας που εξέρχεται από το ευρώ σε άλλα κράτη της Ευρωζώνης δεν είναι ασφαλείς.
Οπως υπενθυμίζουν αξιωματούχοι που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, όταν η Ισλανδία χρεοκόπησε, όλες οι ισλανδικές καταθέσεις στη Βρετανία πάγωσαν (με χρήση του αντιτρομοκρατικού νόμου μάλιστα!), μέχρι να αποζημιωθούν οι Βρετανοί καταθέτες που είχαν τα χρήματά τους στην Icesave.
Σήμερα, το θέμα δεν είναι πλέον θεωρητικό: με δεδομένο ότι η κυπριακή οικονομία ενδεχομένως να συρρικνωθεί φέτος κατά 13%, όπως παραδέχθηκε την Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της χώρας, Χρήστος Στυλιανίδης, και περισσότερο από 30% σωρευτικά, όπως υπολογίζει η εταιρεία Eurointelligence, οι φωνές που ήδη ακούγονται στην Κύπρο για έξοδο από την Ευρωζώνη είναι πολύ πιθανόν ότι θα ενισχυθούν και ενδεχομένως να υπερισχύσουν.
Το σύστημα Target 2
Πέρα από τις γεωπολιτικές συνέπειες της ρήξης με την Ε.Ε και τις πρακτικές δυσκολίες που έχει το τύπωμα νέου νομίσματος, η «τεχνική προεργασία είναι τόσο περίπλοκη όσο και η υιοθέτηση του ευρώ», λέει στην «Κ» ο Ανδρέας Κούτρας, χρηματοοικονομικός αναλυτής στην ITC Markets του Λονδίνου.
Ισως το μεγαλύτερο οικονομικής φύσεως πρόβλημα είναι τι θα γίνει με τις οφειλές της Κύπρου στο Ευρωσύστημα, μέσω λεγόμενου «Target 2», της ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγραφής ηλεκτρονικών πληρωμών στην Ευρωζώνη.
Καθώς οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν «εκχωρήσει αμετακλήτως» τη δυνατότητα να «δημιουργούν χρήμα», με το Target 2 οι εκροές ευρώ από τα κράτη-μέλη προς την υπόλοιπη Ευρωζώνη καταγράφονται ως οφειλές, ενώ οι εισροές ως απαιτήσεις. Ετσι ρυθμίζεται εν μέρει η κυκλοφορία χρήματος.
Οι ελληνικές εκλογές
Οι οφειλές αυτές δεν έχουν συγκεκριμένη περίοδο ωρίμανσης και εξυπηρετούνται με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ (0,75%). Σε περιόδους κρίσης, οι εκροές κεφαλαίων από τις χώρες του Νότου, οι οποίες ούτως ή άλλως έχουν αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυξάνονται δραματικά, λόγω και της φυγής καταθέσεων.
Η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος της Κύπρου ανέρχεται σε 30,3 δισ. ευρώ. (εκ των οποίων τα μισά αποτελούν έκθεση της Ελλάδας). Αντιστοίχως, η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στην Ελλάδα μετά την αναδιάρθρωση του χρέους ανέρχεται σε 61,3 δισ. ευρώ..
Υπενθυμίζεται ότι όταν τον περασμένο Ιούνιο, ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, συζητείτο έντονα η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, ένα από τα μεγάλα ερωτήματα ήταν τι θα γίνει με τις οφειλές του Target 2, οι οποίες ξεπερνούσαν τότε τα 105 δισ. ευρώ.
Σε περίπτωση δε που δημιουργείτο ντόμινο αποχωρήσεων, τότε το πλήγμα για τις πλεονασματικές χώρες θα ήταν δυσβάσταχτο. Ανάμεσα στις «ακαδημαϊκές» λύσεις που είχαν τεθεί υπόψη της καγκελαρίας ήταν η κατάσχεση των καταθέσεων Ελλήνων στο εξωτερικό.
Η περίπτωση της Κύπρου
Ερωτώμενος από την «Κ» αν θα μπορούσαν να κατασχεθούν οι καταθέσεις Κυπρίων στην υπόλοιπη Ευρωζώνη σε περίπτωση εξόδου, ο κ. Ντε Γκράου προειδοποιεί ότι είναι πολύ δύσκολο να το προβλέψει κανείς.
«Πιστεύω όμως σε περίπτωση που η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου αθετούσε τις υποχρεώσεις της, τότε οι κυβερνήσεις των πιστωτών της θα είχαν το δικαίωμα να διεκδικήσουν ιδιωτική περιουσία Κυπρίων στα τραπεζικά συστήματα των χωρών αυτών».
Από την πλευρά του, ο Γκούντραμ Βολφ, υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Bruegel, στις Βρυξέλλες, θεωρεί ότι η δυνατότητα κατάσχεσης των καταθέσεων σε άλλη χώρα της Ευρωζώνης θεωρητικά υπάρχει, αλλά είναι μάλλον απίθανο να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Κύπρου.
«Η Γερμανία και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης δεν θα ρίσκαραν να περάσουν το μήνυμα στους ξένους καταθέτες των τραπεζών τους ότι τα κεφάλαιά τους δεν είναι ασφαλή, από τη στιγμή μάλιστα που οι οφειλές της Κύπρου στο Target 2 είναι τόσο μικρές. Εάν επρόκειτο για ένα πολύ μεγαλύτερο ποσό, τότε ίσως άλλαζαν τα πράγματα».