A- A+
Πόσο κινδυνεύουν οι καταθέσεις στις τράπεζες στην Ελλάδα μετά το κυπριακό «κούρεμα»
Ο «ασκός του Αιόλου» άνοιξε μετά την απόφαση της τρόικας να «κουρέψει» τις καταθέσεις για τη διάσωση των κυπριακών τραπεζών. Από τι και πόσο κινδυνεύουν οι αποταμιεύσεις στις τράπεζες στην Ελλάδα.

Μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, παρά τις αρκετές διασώσεις τραπεζών, οι καταθέσεις είχαν μείνει μέχρι και το Eurogroup της 15ης Μαρτίου ανέπαφες.

Το βάρος σε όλες τις περιπτώσεις, τόσο στην υπόλοιπη Ευρώπη, όσο και στη χώρα μας έπεφτε στους μετόχους και στους ομολογιούχους των τραπεζών, καθώς και στους φορολογούμενους μέσω της επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους.

Μόνο στη χώρα μας τα τελευταία τρία χρόνια, έχουν πτωχεύσει και διασωθεί δέκα τράπεζες: T Bank, Proton Bank, τρεις συνεταιριστικές, Αγροτική Τράπεζα, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Τράπεζα Κύπρου, Λαϊκή, Ελληνική.

Οι ελληνικές διασώσεις

Σε καμία περίπτωση δεν έχασαν οι καταθέτες, οι οποίοι συνέχισαν να έχουν πρόσβαση στο σύνολο των καταθέσεών τους που μεταφέρθηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε υγιές πιστωτικό ίδρυμα.

Αν και υπήρχε η δυνατότητα σε όλες τις παραπάνω πτωχεύσεις να διασωθούν οι ασφαλισμένες πρώτες 100.000 ευρώ, όπως ορίζει η ελληνική νομοθεσία, οι αρχές εκτίμησαν ότι το κόστος μη διάσωσης του 100% των καταθέσεων μίας τράπεζας θα ήταν πολύ μεγαλύτερο λόγω του πανικού.

Δηλαδή, φοβήθηκαν ότι εάν δεν έσωναν όλες τις καταθέσεις στην τράπεζα που αντιμετώπιζε το πρόβλημα, υπήρχε αυξημένος κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης σε όλο το σύστημα.

Τα 50 δισ. της ανακεφαλαιοποίησης

Βέβαια, η διασφάλιση των καταθετών κατέστη δυνατή μέσω του πακέτου της ανακεφαλαιοποίησης συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ που έχουν χορηγήσει ΕΕ και ΔΝΤ. Εάν δεν ήταν εξασφαλισμένα αυτά τα κεφάλαια, καμία διάσωση δε θα ήταν δυνατή.

Και το ερώτημα είναι τι γίνεται σήμερα με τις καταθέσεις. Θα συνεχιστεί η ίδια πολιτική και στο μέλλον ή υπάρχει κίνδυνος να χαθούν αποταμιεύσεις και στην Ελλάδα, όπως συνέβη στην Κύπρο.

Ο επικεφαλής του Eurogroup μετά την απόφαση για «κούρεμα» των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες δεν απέκλεισε αυτό το μοντέλο να εφαρμοστεί και αλλού εφόσον χρειαστεί, ενώ και το ευρωκοινοβούλιο ετοιμάζει νομοθεσία που να διασφαλίζει τις πρώτες 100.000 ευρώ στις διασώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η αρνητική αντίδραση των αγορών ανάγκασε πάντως τον πρόεδρο του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης να αναδιπλωθεί λίγες ώρες αργότερα, δηλώνοντας ότι η περίπτωση της Κύπρου είναι μοναδική λόγω των ιδιαιτεροτήτων της.

Οι ελληνικές τράπεζες

Οι τράπεζες στην Ελλάδα είναι διασφαλισμένες, με βάση τους υπολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδος έως και το 2014 από το πακέτο των 50 δισ. ευρώ.

Ο διοικητής της εγχώριας νομισματικής αρχής Γιώργος Προβόπουλος έχει δηλώσει κατ΄ επανάληψη ότι τα κεφάλαια αυτά φτάνουν και περισσεύουν για να καλύψουν κάθε ανάγκη που μπορεί να προκύψει με βάση τις πλέον δυσμενείς για τη χώρα προβλέψεις.

Εφόσον αυτή η εκτίμηση αυτή αποδειχθεί σωστή, οι καταθέσεις είναι διασφαλισμένες στο σύνολό τους. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν οι προβλέψεις αυτές δεν επαληθευτούν.

Τραπεζικά στελέχη αναρωτιούνται για παράδειγμα εάν οι επισφάλειες αυξηθούν περισσότερο του αναμενόμενου και σε ένα χρόνο από σήμερα κάποιες τράπεζες χρειαστούν κεφαλαιακή ενίσχυση, από πού θα βρεθούν τα φρέσκα κεφάλαια εάν το πακέτο της ανακεφαλαιοποίησης έχει εξαντληθεί;

Κάποιος θα πρέπει να βάλει τα λεφτά. Αυτός ο κάποιος μπορεί να είναι η ΕΕ και το ΔΝΤ, το ελληνικό δημόσιο, οι ομολογιούχοι και οι μέτοχοι των τραπεζών.

Αν όμως κανείς από τους παραπάνω δεν εισφέρει νέα κεφάλαια, αναγκαστικά θα υπάρξει «κούρεμα» στις καταθέσεις, αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι.

Τα όρια ασφαλείας

Οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες είναι εγγυημένες μέχρι το ποσό των 100.000 ευρώ ανά αποταμιευτή ανά πιστωτικό ίδρυμα.

Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) αποζημιώνει τους καταθέτες σε περίπτωση που μία τράπεζα πτωχεύσει.

Η προστασία αυτή βέβαια ισχύει σε περίπτωση που το πρόβλημα είναι μεμονωμένο και περιορίζεται σε ένα πιστωτικό ίδρυμα.

Το κράτος σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποδώσει και να εγγυηθεί το σύνολο των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ σε όλες τις τράπεζες, εάν το σύστημα τιναχθεί στον αέρα ολόκληρο.

O νόμος προστατεύει τις πρώτες 100.000 ευρώ ανά καταθέτη ανά τράπεζα. Εάν σε ένα λογαριασμό οι δικαιούχοι είναι δύο, ο καθένας προστατεύεται για 100 χιλιάδες ευρώ, δηλαδή προστατεύονται έως και 200 χιλ. ευρώ.

Με τρεις συνδικιούχους το όριο αυξάνεται στις 300 χιλιάδες ευρώ, με τέσσερις στις 400 χιλιάδες ευρώ κ.ο.κ.

18 ερωτήσεις - απαντήσεις

Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) απαντά στα πιο συχνά ερωτήματα που αφορούν την ασφάλεια των αποταμιεύσεων στις ελληνικές τράπεζες.

1. Τι σημαίνει κατάθεση;

Ως καταθέσεις ορίζονται τα πιστωτικά υπόλοιπα των κατατεθειμένων σε λογαριασμούς κεφαλαίων ή τα πιστωτικά υπόλοιπα προσωρινού χαρακτήρα που προκύπτουν κατά τις συνήθεις τραπεζικές συναλλαγές και τα οποία το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να επιστρέψει βάσει των εφαρμοζόμενων νόμιμων και συμβατικών όρων, καθώς και οι υποχρεώσεις για τις οποίες το πιστωτικό ίδρυμα έχει εκδώσει παραστατικούς τίτλους (άρθρο 9, παρ.1, ν. 3746/2009 - (ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009)

2. Ποιο είναι το όριο κάλυψης των καταθέσεων ;

Το σύνολο των καταθέσεων του ιδίου καταθέτη σε πιστωτικό ίδρυμα, που καλύπτεται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) ανέρχεται σε 100.000 ευρώ (άρθρο 9 παρ. 2(α) (ν. 3746/2009, ΦΕΚ 27 Α΄16-02-2009).

Το όριο αυτό ισχύει ανά καταθέτη και ανά πιστωτικό ίδρυμα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των λογαριασμών, το νόμισμα ή τη χώρα λειτουργίας του υποκαταστήματος του πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο τηρείται η κατάθεση (άρθρο 9, παρ. 2β, ν. 3746/2009 – ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009).

Σημειώνεται ότι με την Οδηγία 2009/14/ΕΚ το όριο αυτό έχει καταστεί μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2011 υποχρεωτικό για όλες τις χώρες της ΕΕ.

3. Οι Καταθέσεις Προθεσμίας, Ταμιευτηρίου, και Όψεως καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ);

Οι κατηγορίες καταθέσεων που αναφέρονται πιο πάνω, καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). (Βλέπε την απάντηση στο ερώτημα 1 -Τι σημαίνει κατάθεση)

4. Τι γίνεται στην περίπτωση των κοινών καταθετικών λογαριασμών;

Στις περιπτώσεις λογαριασμών που έχουν ανοιχθεί στο όνομα δύο ή περισσοτέρων προσώπων από κοινού (κοινός λογαριασμός) το τμήμα που αναλογεί σε κάθε καταθέτη του κοινού λογαριασμού θεωρείται ως χωριστή κατάθεση του κάθε δικαιούχου του λογαριασμού και, συνυπολογιζομένων και των λοιπών καταθέσεών του, καλύπτεται μέχρι το όριο των 100.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο (άρθρο 9, παρ. 4.α, ν. 3746/2009 – ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009)

5. Τι γίνεται με τους ανήλικους συνδικαιούχους μιας κατάθεσης;

Οι ανήλικοι δεν διαφοροποιούνται ως καταθέτες για τα δικαιώματα από την προστασία των καταθέσεών τους. Τα δικαιώματα όμως αυτά τα ασκούν οι έχοντες την γονική μέριμνα.

6. Τι γίνεται όταν υπάρχουν κοινοί λογαριασμοί στην Ιδια Τράπεζα; ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: O καταθέτης Α έχει σε κοινό λογαριασμό με τον καταθέτη Β 150.000 ευρώ. Ο ίδιος καταθέτης Α έχει, σε άλλο κοινό λογαριασμό που τηρείται στην ίδια τράπεζα, με τον καταθέτη Γ, 100.000 ευρώ. Ποιες είναι οι αποζημιώσεις σε περίπτωση ενεργοποίησης του ΤΕΚΕ για τους Α, Β,Γ ;

Στο παράδειγμα, δεδομένου ότι δεν αναφέρονται ποσοστά συμμετοχής καθενός εκ των συνδικαιούχων στους λογαριασμούς, ο καταθέτης Α δικαιούται αποζημίωση 100.000 ευρώ, ο καταθέτης Β δικαιούται 75.000 ευρώ και ο Γ 50.000 ευρώ

7. Τι γίνεται όταν ένας καταθέτης έχει καταθέσεις σε δύο τράπεζες; ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ο καταθέτης Α σε κοινό λογαριασμό με τον καταθέτη Β σε μία τράπεζα Ι 100.000 ευρώ. Ο ίδιος καταθέτης Α έχει, σε άλλο ατομικό λογαριασμό που τηρείται σε άλλη τράπεζα ΙΙ 100.000 ευρώ. Ποιες είναι οι αποζημιώσεις για τους Α, Β, σε περίπτωση ενεργοποίησης του ΤΕΚΕ και για τις δύο τράπεζες ταυτόχρονα (Ι, ΙΙ);

Στο παράδειγμα, ο καταθέτης Α δικαιούται αποζημίωση 50.000 ευρώ από την τράπεζα Ι και 100.000 ευρώ από την τράπεζα ΙΙ, ενώ ο καταθέτης Β δικαιούται αποζημίωση ύψους 50.000 ευρώ από την τράπεζα Ι.

8. Τα νομικά πρόσωπα καλύπτονται από την εγγύηση του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων;

Τα νομικά πρόσωπα καλύπτονται από την εγγύηση του ΤΕΚΕ έως το ποσό των 100.000 ευρώ.

9. Εάν έχω δάνεια σε ένα πιστωτικό ίδρυμα, τι συμβαίνει σε περίπτωση που οι καταθέσεις στο πιστωτικό ίδρυμα καθίστανται μη διαθέσιμες;

Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης από το ΤΕΚΕ, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από δάνεια συμψηφίζονται με το συνολικό υπόλοιπο των καταθέσεων.

10. Οι τόκοι μιας κατάθεσης συμπεριλαμβάνονται στην αποζημίωση;

Στο όριο των 100.000 ευρώ συμπεριλαμβάνονται και οι δεδουλευμένοι τόκοι μέχρι την ημέρα που η κατάθεση καθίσταται μη διαθέσιμη.

11. Τι τύχη έχουν τα χρήματα μιας κατάθεσης πέρα από το όριο εγγύησης των 100.000 ευρώ;

Περαιτέρω αποζημίωση μπορεί να προκύπτει από το προιόν της εκκαθάρισης του πιστωτικού ιδρύματος.

12. Οι προπληρωμένες κάρτες (prepaid-cards) θεωρούνται καταθέσεις;

Τα εισπραττόμενα, από την τράπεζα, ποσά για την έκδοση καρτών ηλεκτρονικού χρήματος ΔΕΝ θεωρούνται καταθέσεις κατά την έννοια του ορισμού της κατάθεσης (άρθρο 4α του ν. 3148/2003 ΦΕΚ 136 Α’/5.6.2003) (Βλέπε την απάντηση στο ερώτημα 1 -Tι σημαίνει κατάθεση)

13. Η αποζημίωση μιας προθεσμιακής σε δολάρια θα γίνει σε δολάρια ή σε ευρώ?

Η αποζημίωση καταβάλλεται σε ευρώ. Για την μετατροπή των δολαρίων σε ευρώ εφαρμόζονται οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί συναλλάγματος και κίνησης κεφαλαίων. (Βλέπε επίσης την απάντηση στο ερώτημα 2 - Ποιο είναι το όριο κάλυψης των καταθέσεων)

14. Εάν φυλάσσω τα χρήματά μου σε θυρίδα τράπεζας, είναι εγγυημένα από το TEKE;

Τα χρήματα στα οποία αναφέρεστε ΔΕΝ καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). (Βλέπε την απάντηση στο ερώτημα 6-Τι σημαίνει κατάθεση)

15. Ποια πιστωτικά ιδρύματα συμμετέχουν στο Σκέλος Κάλυψης Καταθέσεων (ΣΚΚ) του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ);

Στο Σκέλος Κάλυψης Καταθέσεων συμμετέχουν υποχρεωτικά όλα τα Πιστωτικά Ιδρύματα που έχουν λάβει άδεια ίδρυσης και λειτουργίας στην Ελλάδα (άρθρο 3, παρ.1 ν. 3746/2009 – ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009) εκτός του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Ως εκ τούτου, το ΤΕΚΕ καλύπτει και τις καταθέσεις υποκαταστημάτων ελληνικών τραπεζών σε χώρες της Ευρωπαικής Ενωσης ή Τρίτες χώρες. Πλήρης κατάλογος των συμμετεχόντων πιστωτικών ιδρυμάτων υπάρχει στην ιστοσελίδα του ΤΕΚΕ στην ενότητα «Συμμετέχοντα Π.Ι. Σκέλους Κάλυψης Καταθέσεων»

16. Καλύπτει το ΤΕΚΕ καταθέσεις υποκαταστημάτων τραπεζών των οποίων η έδρα είναι σε χώρα της Ευρωπαικής Ενωσης όπως η Κύπρος, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.α.;

Οι κυπριακές τράπεζες (Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική Τράπεζα, Μarfin Εγνατία Τράπεζα), οι τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου (π.χ. Citibank) κ.α ΔΕΝ συμμετέχουν στο Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) της Ελλάδος διότι προέρχονται από χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμμετέχουν υποχρεωτικά στο Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων των χωρών τους.

17. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων συμμετέχει στο Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ);

Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δεν συμμετέχει στο ΤΕΚΕ λόγω της υπαγωγής του σε ειδικό καθεστώς. Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αναζητηθιούν στην ιστοσελίδα του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στην ηλεκτρονική διεύθυνση //www.tpd.gr.

18. Πόσο σύντομα μπορώ να πάρω την αποζημίωσή μου σε περίπτωση που οι καταθέσεις σε πιστωτικό ίδρυμα καθίστανται μη διαθέσιμες και από ποιο φορέα;

Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) καταβάλλει τις σχετικές αποζημιώσεις που αφορούν μη διαθέσιμες καταθέσεις εντός είκοσι (20) εργασίμων ημερών από την ημέρα κατά την οποία οι καταθέσεις καθίστανται μη διαθέσιμες.

Σε έκτακτες περιπτώσεις η προθεσμία αυτή μπορεί να παραταθεί για διάστημα που δεν υπερβαίνει τις δέκα (10) εργάσιμες ημέρες ( άρθρο 16 παρ. 1α και 2α του ν. 3746/2009 – ΦΕΚ 27 Α’ 16-2-2009, όπως ισχύει).