Κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή ο νέος πτωχευτικός κώδικας, ο οποίος θέτει νέους κανόνες στις ρυθμίσεις χρεών μετά την κατάργηση κάθε μορφής προστασίας της κύριας κατοικίας.
Σε γενικές γραμμές το νέο πτωχευτικό πλαίσιο προβλέπει τα ακόλουθα:
- Δίνεται η δυνατότητα σε φυσικά πρόσωπα να αιτηθούν την εξωδιαστική ρύθμιση των οφειλών τους, ακόμη και των ενήμερων, αν έχουν μεγάλη απώλειεα στα εισοδήματά τους
- Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία με τους πιστωτές, μπορούν να υποβάλλουν αίτηση πτώχευσης
- Αν γίνει δεικτή ρευστοποιείται το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη.
Αν πρόκειται για ευάλωτα νοικοκυριά, έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν αίτημα για τη μεταβίβαση της κύριας κατοικίας τους σε νέο φορέα που θα συσταθεί.
Ο τελευταίοες θα τη μισθώνει για 12 χρόνια στους πτωχευθέντες, οι οποίοι ωστόσο έχουν το δικαίωμα επαναγοράς της στην εμπορική της αξία, εφόσον τα οικονομικά τους βελτιωθούν.
Ποιοι μπορούν να πτωχεύσουν
Σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, ήτοι αυτός που αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο.
Τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.
Πτώχευση κηρύσσεται εφόσον, με βάση τα οικονομικά στοιχεία που τίθενται υπόψη του δικαστηρίου, πιθανολογείται ότι η περιουσία ή το εισόδημα του οφειλέτη, επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας.
Άλλως, το δικαστήριο διατάσσει την καταχώριση του ονόματος ή της επωνυμίας, κατά περίπτωση, του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.
Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται.
Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου, από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του οφειλέτη, στην πτωχευτική περιουσία ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη εξαιρούνται της πτωχευτικής περιουσίας ανεξαρτήτως ύψους, όταν, έπειτα από αίτησή του, το πτωχευτικό δικαστήριο διαπιστώσει ότι η περιουσία περιλαμβάνει την κύρια κατοικία του οφειλέτη ή/και άλλα πάγια περιουσιακά του στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των 100.000 ευρώ, εξαιρουμένων όσων έχουν αποκτηθεί στην διάρκεια των 12 μηνών που προηγούνται της υποβολής της αίτησης πτώχευσης.
Δεύτερη ευκαιρία για σπίτια
Με τη νέα νομοθεσία συστήνεται φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης, ο οποίος αναλαμβάνει την υποχρέωση απόκτησης κύριας κατοικίας ευάλωτου οφειλέτη, τη μίσθωσή του σε αυτόν, και τη μεταβίβασή του σε αυτόν.
Τα χαρακτηριστικά της μίσθωσης είναι τα εξής:
1. Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε δώδεκα (12) έτη.
2. Το μίσθωμα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά τον τελευταίο μήνα, για τον οποίο υφίσταται μέτρηση, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αναθεώρηση του μισθώματος γίνεται ετησίως στην επέτειο της κατάρτισης της μίσθωσης.
3. Το δικαιώματα του οφειλέτη από την μίσθωση καθώς και το δικαίωμα επαναγοράς του δεν μεταβιβάζονται, εκτός από την περίπτωση καθολικής διαδοχής του.
Εφόσον ο οφειλέτης καταβάλλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα επαναγοράς και να αποκτήσει έναντι τιμήματος επαναγοράς ίσο με την εμπορική αξία του ακινήτου στη λήξη της περιόδου μίσθωσης, ο ίδιος ή οι νόμιμοι διάδοχοί του, την κυριότητα της κύριας κατοικίας η οποία είχε μεταβιβαστεί στον φορέα.
Σε περίπτωση που το δικαίωμα αυτό ασκηθεί πριν από τη συμβατική λήξη της μίσθωσης, τότε ο οφειλέτης οφείλει να καταβάλει στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης την τρέχουσα αξία των μισθωμάτων που οφείλονται μέχρι τη λήξη της μισθωτικής περιόδου, επιπλέον του τιμήματος επαναγοράς του παρόντος.
Επιδότηση ενοικίου
Σε περίπτωση που ο ευάλωτος καταρτίσει μίσθωση επί της κύριας κατοικίας του δικαιούται στεγαστικού επιδόματος που καταβάλλεται στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης σε μερική εξόφληση του μισθώματος.
Το μέγιστο ποσό της επιδότησης δόσης, για τα νοικοκυριά που πληρούν τα παραπάνω κριτήρια, ορίζεται ως ακολούθως:
α) Για τον αιτούντα: 70 ευρώ ανά μήνα.
β) Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα.
γ) Στη μονογονεϊκή οικογένεια χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα.
δ) Στα νοικοκυριά με απροστάτευτο/α τέκνο/α, χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο.
δ) Ως ανώτατο όριο του Επιδόματος Στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η επιδότηση δόσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ακόλουθα όρια:
α) 80% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια εξυπηρετούμενα ή δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μέχρι ενενήντα (90) ημέρες κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης
β) 60% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των ενενήντα (90) ημερών κατά τον χρόνο υποβολής της
γ) 40% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των ενενήντα (90) ημερών και έχουν επιπλέον καταγγελθεί σε χρόνο όχι μεγαλύτερο του ενός (1) έτους προ της υποβολής της αίτησης
Απώλεια επιδότησης / ακινήτου
Καθόσον χρόνο οφειλέτης λαμβάνει επίδομα στέγασης, παραιτείται έναντι του Δημοσίου του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου για τη διαπίστωση ότι οι προϋποθέσεις παροχής του επιδόματος συνεχίζουν να ισχύουν.
Σε αντίθετη περίπτωση, η αρμόδια υπηρεσία του Δημοσίου θέτει προθεσμία για την διακοπή παροχής του.
Η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή 3 μισθωμάτων και η υπερημερία δεν θεραπευθεί ως προς το σύνολό της εντός μηνός από τη σχετική όχληση του μισθωτή.
Η καταγγελία επέρχεται αυτοδικαίως με την άκαρπη παρέλευση της προθεσμίας.
Η μίσθωση καταγγέλλεται επίσης σε περίπτωση που κριθεί από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο ότι ο οφειλέτης δεν απαλλάσσεται από τις οφειλές του.
Σε περίπτωση καταγγελίας ο οφειλέτης υποχρεούται σε απόδοση του μισθίου, ενώ προκαλεί αυτοδικαίως την κατάργηση του δικαιώματος επαναγοράς του ακινήτου.
Εξωδικαστική ρύθμιση
Πριν την πτώχευση πάντως, δίνεται στους οφειλέτες η δυνατότητα να διεκδικήσουν μία βιώσιμη ρύθμιση των οφειλών τους, εξασφαλίζοντας μάλιστα επιδότηση των δόσεων που θα προκύψουν από το διακανονισμό, για 5 έτη.
Συγκεκριμένα, κΚάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα μπορεί να υποβάλει αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών.
Ωστόσο εξαιρούνται από τη διαδικασία οι οφειλέτες με το 90% των συνολικών οφειλών τους σε χρηματοδοτικούς φορείς, στο Δημόσιο και στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης να οφείλεται σε έναν χρηματοδοτικό φορέα ή όταν το σύνολο των οφειλών προς τα πρόσωπα αυτά να μην υπερβαίνει το ποσό 10.000 ευρώ.