Ακολουθεί όλο το δημοσίευμα της εφημερίδας:
Σύμφωνα με το σχέδιο για το κούρεμα στα δάνεια, αναμένεται ότι οι τράπεζες συντονισμένα θα κληθούν να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις ακόμη και ενήμερων δανείων και όχι μόνο των «κόκκινων», ακριβώς για να προλάβουν χιονοστιβάδα νέων επισφαλειών.
Η ρύθμιση αυτή -που αναμένεται ότι για τις επιχειρήσεις μπορεί να ξεκινήσει μέσα στο 2012 και για τα νοικοκυριά αργότερα- θα περιλαμβάνει σε πρώτη φάση τη μείωση του ύψους της μηνιαίας δόσης μέσω επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής, καθώς και περίοδο χάριτος σε ορισμένες ομάδες πληθυσμού, ενώ στη συνέχεια θα περιλαμβάνει και «κούρεμα» του κεφαλαίου και των τόκων.
Η εμπειρία στο εξωτερικό
Υπενθυμίζεται ότι στην Ισλανδία προχώρησε σε «κούρεμα» των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών σε ύψος ρεκόρ που ανέρχεται στο 16% του ΑΕΠ της χώρας.
Παρόμοιο σχέδιο εφαρμόστηκε και στις ΗΠΑ όπου πριν από λίγες ημέρες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και οι 49 από τις 50 Πολιτείες συμφώνησαν με τις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες να διαγράψουν μέρος των οφειλών όσων έχουν στεγαστικά δάνεια.
Όπως επισημαίνουν παράγοντες της Τράπεζας της Ελλάδος, σε πρώτη φάση το κρίσιμο για την ανάπτυξη είναι οι επιχειρήσεις, γιατί το πρόγραμμα είναι να στηριχθούν ώστε να έλθει η ανάκαμψη, ενώ στη συνέχεια αυτό θα εφαρμοστεί και στην κατανάλωση, δηλαδή στα στεγαστικά και στα καταναλωτικά δάνεια.
Το παράδειγμα
Το «κούρεμα», εάν υιοθετηθεί το σχέδιο που προτάθηκε και έχει ως βάση το παράδειγμα της Ισλανδίας, θα είναι της τάξης του 30% στο κεφάλαιο των επιχειρηματικών, στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, πράγμα που σημαίνει ότι δυνητικά θα κοπούν οφειλές ύψους 70 δισ. ευρώ.
Η αρχή -σύμφωνα με το σχέδιο- θα γίνει από μεγάλες επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους κλάδους που αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα αλλά χαρακτηρίζονται βιώσιμες και θα προβλέπει εκτός από το «κούρεμα» του κεφαλαίου, νέο δανεισμό καθώς και την τοποθέτηση «τοποτηρητή» από την τράπεζα δίπλα στον διευθύνοντα σύμβουλο της επιχείρησης.
Το στέλεχος αυτό θα έχει αρμοδιότητες σαν αυτές των τοποτηρητών που θα τοποθετήσει η Κομισιόν στα υπουργεία και θα συναποφασίζει για το σχέδιο εξυγίανσης της εταιρείας αλλά και τα νέα επενδυτικά σχέδια.
Στα νοικοκυριά η πρόταση είναι το πρόγραμμα να ξεκινήσει από ομάδες πληθυσμού που η τράπεζα θα κρίνει ότι θα μπορούν να εξυπηρετήσουν το δάνειο με τα νέα δεδομένα και όχι σε ανέργους ή άλλες ευπαθείς ομάδες που θα μπορούν να διευθετήσουν τις οφειλές τους μέσω του σχετικού νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Ενα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση κουρέματος των οφειλών των δανειοληπτών είναι η απόφαση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών, Ευάγγελου Βενιζέλου, για «κούρεμα» των στεγαστικών δανείων που έχουν πάρει οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Σπάει κάθε ρεκόρ η «στάση πληρωμών»
Διαστάσεις χιονοστιβάδας παίρνουν πλέον τα «κόκκινα» δάνεια με τους τραπεζίτες να φοβούνται το επόμενο διάστημα «έκρηξη» των μη εξυπηρετούμενων δόσεων για τα στεγαστικά, επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια.
Μέσα σε τρία χρόνια τα επισφαλή δάνεια τριπλασιάστηκαν (από 5,8% το 2008 στο 15% την περσινή χρονιά), ενώ καταγράφεται επιδείνωση για τους πρώτους μήνες του 2012 όπου και εκτιμάται ότι κοντά στα 40 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν «χτυπήσει κόκκινο».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των τραπεζών, περισσότερα από 500.000 νοικοκυριά καθυστερούν από έναν έως και τρεις μήνες να πληρώσουν τη δόση τους στην τράπεζα, ενώ άλλα 50.000 νοικοκυριά έχουν σταματήσει οριστικά να εξυπηρετούν τις οφειλές τους.
Το χειρότερο είναι ότι μήνα με τον μήνα αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που δεν μπορούν να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους και αυτό παρά τις ρυθμίσεις που κάνουν οι ίδιες οι τράπεζες ή αυτές που επιχειρούν οι δανειολήπτες βάσει του πρόσφατου νόμου και αφορούν άλλες 750.000 δάνεια.
Οι εξελίξεις αυτές ξεπερνούν τις αρχικώς δυσμενείς προβλέψεις για την εξέλιξη ακόμη και των στεγαστικών χαρτοφυλακίων των τραπεζών που θεωρούνται τα πλέον υγιή, καθώς ήδη πάνω από ένα στα δέκα δάνεια δεν εξυπηρετείται κανονικά έναντι 3% - 4% που ήταν το «φυσιολογικό» επίπεδο επισφαλειών για τα δάνεια της κατηγορίας αυτής προ της κρίσης.
Οι τρέχουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών κάνουν λόγο για επισφάλειες στα στεγαστικά δάνεια που ξεπέρασαν και το 15% στο τέλος του 2011, ποσοστό που θα ήταν πολύ μεγαλύτερο εάν δεν υπήρχαν οι αναδιαρθρώσεις δανείων.
Στα επιχειρηματικά δάνεια οι επισφάλειες διαμορφώθηκαν στο 13-14% -χωρίς να υπολογίζονται οι αναχρηματοδοτήσεις- και στα καταναλωτικά ξεπέρασαν το 25%.
Οι τραπεζίτες περιμένουν κορύφωση των καθυστερήσεων αλλά και των απλήρωτων δανείων τα επόμενα τρία χρόνια, ενώ θεωρούν το πρώτο εξάμηνο του έτους που διανύουμε ως την πιο κρίσιμη περίοδο όσον αφορά τη σφυγμομέτρηση της αντοχής της κοινωνίας από τα δημοσιονομικά μέτρα, την αύξηση της ανεργίας και την περικοπή των μισθών.
Όπως δημοσιεύει το Έθνος της Κυριακής, συνολικά το 2011 «κτύπησαν κόκκινο» δάνεια ύψους περίπου 35 δισ. και από αυτά τα 15 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε επιχειρηματικά δάνεια. Οι οφειλές από τα «κόκκινα στεγαστικά» ήταν ύψους 10-11 δισ. ευρώ και άλλα 9 με 10 δισ. ευρώ οι «κόκκινες» οφειλές από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες.
Η συνεχιζόμενη μείωση του ρυθμού χορήγησης των νέων δανείων είχε ως αποτέλεσμα στο τέλος του 2011 τα επιχειρηματικά δάνεια να είναι 120 δισ. ευρώ, τα στεγαστικά 78 δισεκατομμύρια και τα καταναλωτικά 32,9 δισ. €.
Παράδειγμα 1
Για ένα στεγαστικό δάνειο 150.000 ευρώ 25ετούς διάρκειας με επιτόκιο 4% η μηνιαία δόση διαμορφώνεται σήμερα στα 791 ευρώ. Εάν προχωρήσουν οι τράπεζες στο σχέδιο ανακούφισης των δανειοληπτών, το ίδιο δάνειο θα εξυπηρετείται με 554 €, αφού η συνολική οφειλή θα έχει πέσει στα 105.000 ευρώ, ενώ θα μπορεί η δόση να διαμορφωθεί ακόμα χαμηλότερα εάν παράλληλα επιμηκυνθεί και ο χρόνος αποπληρωμής στα 30 ή 35 χρόνια.
Παράδειγμα 2
«Κούρεμα» 30% σε ένα επιχειρηματικό δάνειο 1 εκατομμυρίου ευρώ θα έχει άμεσο όφελος για την εταιρεία 300.000 ευρώ στο συνολικό δανεισμό, γεγονός που θα μειώσει τις δόσεις κατ΄ αντίστοιχο ποσοστό. Για παράδειγμα, εάν το δάνειο ήταν 15ετούς διάρκειας η μηνιαία δόση θα ήταν 8.988 ευρώ και με το κούρεμα του κεφαλαίου θα πέσει στα 6.290 €.
Η πρόταση της ΟΤΟΕ για διαγραφή δανείων
Τη δική τους πρόταση για την ανακούφιση των δανειοληπτών εργαζομένων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα παρουσίασαν τις προηγούμενες ημέρες η Αυτόνομη Παρέμβαση στη ΓΣΕΕ, το Αυτόνομο Δίκτυο και η Πρωτοβουλία Συλλόγων στην ΟΤΟΕ.
Η πρόταση αυτή αποσκοπεί στην προστασία, των επισφαλών εργαζομένων και των ανέργων, που είναι υπόχρεοι αποπληρωμής δανείων και οι οποίοι έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετήσουν.
Σύμφωνα με τα στελέχη της ΟΤΟΕ, η πρόταση στηρίζεται σε πραγματικά στοιχεία που προκύπτουν τόσο από τις ασκούμενες πολιτικές όσο και από την υπερδεκαετή πολιτική των τραπεζών που, ανεξάρτητα από τη σημερινή συγκυρία, προέβησαν σε μια ανεξέλεγκτη πιστωτική επέκταση, κυρίως στην καταναλωτική πίστη, με αποτέλεσμα την εξοντωτική υπερχρέωση των νοικοκυριών.
Πώς θα γίνει το «κούρεμα»
Ακολουθεί αυτούσια η πρόταση για την ανακούφιση των δανειοληπτών:
• Για κάθε οικογενειακό εισόδημα (αθροιστικά εάν είναι οικογενειακό), που προέρχεται αποδεικτικά από σχέση μισθωτής εργασίας (πλήρους ή μερικής), από μπλοκάκια παροχής υπηρεσιών, συντάξεις και επιδόματα ανεργίας και το οποίο μειώθηκε εξαιτίας απόλυσης, απώλειας της οποιασδήποτε μορφής εργασίας ακουσίως (κλείσιμο επιχειρήσεων, συγχώνευση κ.ά.), άσκησης «δημοσιονομικών» περιοριστικών πολιτικών, επιβολής χαρατσιών, κατάργησης επιδομάτων ανεργίας, μονομερούς νομοθετικής ή εργοδοτικής πρωτοβουλίας (μείωση ημερών εργασίας) προτείνομε την απομείωση των δανειακών τους υποχρεώσεων, σε ετήσια ή μηνιαία βάση, αντίστοιχη της μείωσης των αποδοχών τους.
Σε καμιά όμως περίπτωση η μηνιαία καταβολή δόσεων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 30% των μηνιαίων ατομικών ή οικογενειακών αποδοχών (υγιής σχέση εισοδήματος προς δανειακή υποχρέωση σύμφωνα με τις οδηγίες της Τράπεζας της Ελλάδος).
• Όταν το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει αυτό που λογίζεται ως «όριο φτώχειας» τότε η δανειακή υποχρέωση διαγράφεται συνολικά και οριστικά (υπέρτερο αγαθό ή αξιοπρεπής διαβίωση και η υγεία). Με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το «όριο φτώχειας» ορίζεται για ένα άτομο στα 6.900 ευρώ και για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών στα 14.500 ευρώ (βλ. Δελτίο Τύπου ΕΛΣΤΑΤ 9/12/2010).
• Όσα δάνεια χορηγήθηκαν με ευθύνη των τραπεζών αγνοώντας τα υγιή πιστοδοτικά δεδομένα (χαλάρωση πιστωτικών κριτηρίων) απομειώνονται ισόποσα έως του ποσού καταβολής δόσεων που δεν υπερβαίνει αυτή του 30% των μηνιαίων αποδοχών και δεν οδηγεί τα εναπομείναντα εισοδήματα κάτω από το «όριο φτώχειας».
• Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν μπορούν να συμπεριλάβουν και/ή άλλες εμπράγματες ασφάλειες από αυτές που συνομολογήθηκαν μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη στην αρχική σύμβαση. σε αντίθεση με την εντεινόμενη πρακτική των τραπεζών που προχωρούν σε ρυθμίσεις δανείων με πρόσχημα το μεγαλύτερο χρόνο αποπληρωμής, μικρότερο σχετικά επιτόκιο και υποχρεωτική την προσημείωση ακινήτου.
Η πρακτική αυτή οδηγεί μαθηματικά σε μεγαλύτερη επιβάρυνση του δανειολήπτη από άποψη τόκων και τον εκθέτει επιπλέον στον κίνδυνο διεκδίκησης του ακινήτου από την τράπεζα, σε περίπτωση αδυναμίας εξυπηρέτησης του υφιστάμενου δανείου.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως από τις ρυθμίσεις που κάνουν οι τράπεζες σήμερα για δάνεια που δεν εξυπηρετούνται, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τρία στα δέκα δεν εξυπηρετούνται από τον πρώτο κιόλας μήνα (!), δύο στα δέκα στους επόμενους τρεις μήνες (χωρίς για τα υπόλοιπα να συνυπολογίζεται η ταχύτατα περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας).