Προθεσμιακές καταθέσεις και έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου βρέθηκαν στην κορυφή των προτιμήσεων των αποταμιευτών την τελευταία διετία, λόγω των υψηλών επιτοκίων τους.
Η άνοδος των ευρωπαϊκών επιτοκίων από το καλοκαίρι του 2022 ανέστησε μία εν πολλοίς πεθαμένη για αρκετά χρόνια αγορά, καθώς οδήγησε σε υψηλά επίπεδα τις αποδόσεις που μπορούν να πετύχουν οι καταθέτες.
Το ετήσιος όφελος στα έντοκα γραμμάτια κατέγραψε την τελευταία διετία υψηλό κοντά στο 4%, ενώ το μεσοσταθμικό επιτόκιο στους λογαριασμούς προθεσμίας έφτασε έως και το 1,90%.
Τα νέα δεδομένα
Από το περασμένο καλοκαίρι πάντως οι τάσεις αυτές ανατράπηκαν, μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να ξεκινήσει τη μείωση του κόστους χρήματος.
Έτσι, με τέσσερις περικοπές στους παρεμβατικούς της δείκτες, το επιτόκιο διεευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων από το 4%, στο οποίο βρισκόταν μεταξύ Σεπτεμβρίου 2023 και Μαίου 2024, βρέθηκε στα τέλη του 2024 στο 3%.
Θα ακολουθήσει δε, μία ακόμη μείωσή του στα τέλη αυτού του μήνα, η οποία σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές θα φτάσει τις 25 μονάδες βάσης, ρίχνοντας το επιτόκιο της ΕΚΤ στο 2,75%.
Οι πτωτικές αυτές τάσεις έχουν ήδη σημαντική επίδραση στην αγορά των προϊόντων σταθερούν εισοδήματος:
- Στα έντοκα γραμμάτια οι αποδόσεις έχουν υποχωρήσει, ανάλογα με την έκδοση κατά 120 - 150 μονάδες βάσης περίπου, κινούμενες αυτήν την στιγμή πέριξ του 2,5% στους περισσότερους τίτλους.
Το πλεονέκτημα στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι οι τόκοι που κερδίζετε δεν φορολογούνται με συντελεστή 15%, σε αντίθεση με το εισόδημα από προθεσμιακές καταθέσεις.
Άρα ό,τι απόδοση κλειδώσετε από ένα έντοκο γραμμάτιο, αυτή θα είναι καθαρή.
- Στις προθεσμιακές καταθέσεις τα επιτόκια έχουν υποχωρήσει στους συστημικούς ομίλους αισθητά και πλέον στα 12μηνα προϊόντα κινούνται λίγο πάνω από το 1% για ποσά έως 100.000 ευρώ στις περισσότερες περιπτώσεις
Επιπλέον, έχει καταργηθεί η συντρηπτική πλειονότητα των λογαριασμών προθεσμίας με διάρκεια μεγαλύτερη του έτους.
Από την άλλη, σε μη συστημικά πιστωτικά ιδρύματα υπάρχουν ευκαιρίες με επιτόκια που κινούνται γύρω από τη ζώνη του 2%, προ του φόρου 15% επί των τόκων.
Πότε συμφέρει τι
Πολλοί αποταμιευτές βρίσκονται στο δίλημμα τι να επιλέξουν. Η προφανής απάντηση για προτίμηση στα έντοκα γραμμάτια λόγω των υψηλότερων επιτοκίων, δεν είναι πάντοτε σωστή.
Υπάρχουν μία σειρά από άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψιν πριν πάρει κάποιος την τελική του απόφαση.
Πρόκειται για τους εξής:
1. Διάρκεια αποταμίευσης
Τα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου δεν μπορούν να έχουν διάρκεια μεγαλύτερη του έτους.
Για παράδειγμα, αυτήν τη στιγμή, το πιο μακροπρόθεσμο ΕΓΕΔ λήγει στις αρχές του ερχόμενου Δεκεμβρίου.
Στην καλύτερη περίπτωση να κλειδώσετε την απόδοσή σας για 52 εβδομάδες, εφόσον επενδύσετε σε ένα τίτλο αυτής της διάρκειας κατά τη δημοπρασία του ή λίγες ημέρες αργότερα.
Από την άλλη, μπορεί οι περισσότερες προθεσμιακές καταθέσεις μεγαλύτερης διάρκειας να έχουν καταργηθεί, ωστόσο ακόμη υπάρχουν ευκαιρίες.
Συγκεκριμένα, αυτήν την στιγμή οι τράπεζες διαθέτουν 5 προϊόντα με διάρκεια από 15 έως και 24 μήνες, που εξασφαλίζουν επιτόκια έως και 2,25%.
Μέσω αυτών κλειδώνετε την απόδοσή σας για ένα μεγαλύτερο διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου όπως όλα δείχνουν, τα επιτόκια θα υποχωρήσουν σημαντικά.
Έτσι, εάν επιλέξετε ένα έντοκο γραμμάτιο, όταν αυτό λήξει, οι επιλογές σας για αποταμίευση θα είναι σίγουρα λιγότερο αποδοτικές.
Από την άλλη, με μία προθεσμιακή κατάθεση άνω του έτους, δεν θα έχετε να αγχώνεστε για το τι θα συμβεί με τα επιτόκια, μέχρι να λήξει. Και η λήξη της μπορεί να επεκταθεί ακόμη και έως τις αρχές του 2027.
2. Προστασία αρχικού κεφαλαίου
Τόσο τα έντοκα γραμμάτια, όσο και οι προθεσμιακές καταθέσεις προσφέρουν 100% προστασία στο αρχικό κεφάλαιό σας στη λήξη τους.
Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που χρειαστείτε νωρίτερα τα χρήματά σας;
Στην περίπτωση των προθεσμιακών καταθέσεων τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ανάλογα με τους όρους τους, στη χειρότερη περίπτωση θα πάρετε πίσω το αρχικό σας κεφάλαιο ακέραιο, εφόσον προβλέπεται ποινή πρόωρης ανάληψης των χρημάτων σας.
Στην καλύτερη περίπτωση, θα πάρετε επιπλέον τους δεδουλευμένους τόκους, εάν το σπάσιμο της προθεσμιακής γίνει την ημέρα καταβολής τους.
Στα έντοκα γραμμάτια όμως εγγύηση του αρχικού κεφαλαίου πριν τη λήξη τους δεν υπάρχει.
Κι αυτό διότι αγοράζετε τους κρατικούς τίτλους σε τιμή χαμηλότερη της ονομαστικής τους αξίας και στη λήξη λαμβάνετε το 100% αυτής. Η διαφορά τους είναι οι τόκοι που θα κερδίσετε.
Αν όμως πουλήσετε τα έντοκα γραμμάτια πριν από τη λήξη τους, η τιμή διάθεσης εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση τη δεδομένη χρονική στιγμή και δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων γνωστή.
Άρα, πάντα σε περίπτωση πρόωρης ρευστοποίησης των εντόκων γραμματίων, είναι πιθανό να χάσετε μέρος του αρχικού σας κεφαλαίου.
Οι απώλειες δεν θα είναι μεγάλες, αλλά ο κίνδυνος υπάρχει. Εξάλλου, να σημειώσουμε ότι στην τρέχουσα συγκυρία αποκλιμάκωσης των επιτοκίων, οι τιμές των εντόκων θα βαίνουν γενικώς αυξανόμενες.
Άρα ο σχετικός κίνδυνος, αν και υπαρκτός, περιορίζεται.
3. Τρόπος αγοράς
Μία ακόμη σημαντική διαφορά μεταξύ εντόκων γραμματίων και προθεσμιακών καταθέσεων, έχει να κάνει με τον τρόπο που τα αγοράζετε.
Οι λογαριασμοί προθεσμίας αποτελούν τυποποιημένα προϊόντα με απολύτως ξεκάθαρους όρους, συμπεριλαμβανομένου και του επιτοκίου.
Διατίθενται είτε από τα καταστήματα των τραπεζών ή μέσω e-banking.
Από την άλλη, στα έντοκα γραμμάτια είναι απαραίτητη η μετάβασή σας σε κατάστημα, εάν δεν είστε πελάτης που εξυπηρετείται μέσω video banking.
Σε περίπτωση που θέλετε να αποκτήσετε τίτλο από τη δευτερογενή αγορά (έντοκο γραμμάτιο που δημοπρατήθηκε στο παρελθόν και δεν έχει ακόμη λήξει), ο τραπεζικός σύμβουλος θα επικοινωνήσει την ίδια στιγμή με το dealing room και θα σας ενημερώσει για την απόδοση που μπορείτε να κερδίσετε.
Εάν αυτή σας ικανοποιεί, προχωράτε στην αγορά των τίτλων.
Από την άλλη, συμμετέχοντας στη δημοπρασία εντός εντόκου γραμματίου κατά το τριήμερο των εγγραφών, μπορείτε να γνωρίζετε μετά τη διεξαγωγή της την απόδοση που θα κερδίσετε και έχετε μία ακόμη ημέρα περιθώριο για να υποβάλλετε το αίτημά σας σε τράπεζα ή χρηματιστηριακή εταιρεία.
Απλά στην προκειμένη περίπτωση μπορείτε να αγοράσετε τίτλους ονομαστικής αξίας έως 15.000 ευρώ.