Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, η αύξηση των αποταμιεύσεων είναι πολυπαραγοντική και συνδέεται με τη μείωση της κατανάλωσης ως αποτέλεσμα:

- Της αβεβαιότητας που προκάλεσε η πανδημία σχετικά με τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης αλλά και την απώλεια του διαθέσιμου εισοδήματος (“προληπτική” αποταμίευση)

- Του ότι οι οι καταναλωτές δεν μπορούν να δαπανήσουν -σε ένα βαθμό- εξαιτίας των μέτρων περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας.

Η άνοδος των μεγεθών

Η εξέλιξη αυτή οδήγησε στην άνοδο των καταθέσεων των νοικοκυριών.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο δωδεκάμηνος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε, τον Δεκέμβριο, σε 8,5%.

Άνοδος των καταθέσεων των νοικοκυριών παρατηρήθηκε και στην Ευρωζώνη, από την εμφάνιση της πανδημίας και μετά, με τον ετήσιο ρυθμό αύξησης να έχει διαμορφωθεί, στο τέλος του 2020, σε 7,6%.

Ετήσια αύξηση 39% για επιχειρήσεις

Επιπλέον, ο δωδεκάμηνος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ανήλθε, τον Δεκέμβριο στην Ελλάδα, σε 39,1%!

Το τελευταίο ήταν αποτέλεσμα της συγκράτησης των δαπανών, εξαιτίας:

- Της αβεβαιότητας που προκάλεσε η πανδημία Covid-19 για την εξέλιξη των εργασιών των επιχειρήσεων, των εσόδων τους και της ρευστότητά τους

- Των έκτακτων μέτρων που υιοθετήθηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση με σκοπό τη στήριξη των επιχειρήσεων:

• Παροχή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις μέσω του τραπεζικού συστήματος
• Αναστολή πληρωμών φορολογικών υποχρεώσεων, εισφορών προς τα ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.)

Ποιοι μάζεψαν τα λεφτά

Οι βασικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν την πορεία και την ταχύτητα ανάκαμψης είναι το πόσο αυξήθηκαν οι αποταμιεύσεις συνολικά, ποια νοικοκυριά εκτιμάται ότι αύξησαν τις αποταμιεύσεις τους και πως σκοπεύουν να τις αξιοποιήσουν.

Σύμφωνα με την Alpha Bank, τα νοικοκυριά που ανήκουν σε υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια εκτιμάται ότι αύξησαν τις αποταμιεύσεις τους, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, σε αντίθεση με τα νοικοκυριά που ανήκουν σε χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια.

Ωστόσο, έχει εκτιμηθεί ότι τα νοικοκυριά με υψηλά εισοδήματα χαρακτηρίζονται από μικρότερη, οριακή ροπή προς κατανάλωση, συγκριτικά με τα υπόλοιπα.

Και τι θα τα κάνουν

Αυτή η διαπίστωση ,σε συνδυασμό με το επιχείρημα ότι η ανάκαμψη, μετά από μια ύφεση που προκλήθηκε λόγω πτώσης της ζήτησης υπηρεσιών, τείνει να είναι πιο αργή συγκριτικά με την ανάκαμψη μετά από μια ύφεση που προκλήθηκε από πτώση της ζήτησης αγαθών, δημιουργεί αβεβαιότητα για την πορεία και την ταχύτητα ανάκαμψης της οικονομίας.

Αυτή η αβεβαιότητα βασίζεται στο επιχείρημα ότι οι υπηρεσίες δημιουργούν λιγότερη «συμπιεσμένη» ζήτηση (pent-up demand) σε σύγκριση με τα καταναλωτικά αγαθά.

Ένα διαισθητικό παράδειγμα είναι ότι τα νοικοκυριά είναι μάλλον απίθανο να διπλασιάσουν τις διακοπές στο εξωτερικό, το 2021, προκειμένου να αντισταθμίσουν την έλλειψη ταξιδιών στο εξωτερικό, το 2020.

Ενδεικτική είναι η πρόσφατη έρευνα της Τράπεζας της Αγγλίας που υποστηρίζει ότι μόνο το 10% των νοικοκυριών που αύξησαν τις αποταμιεύσεις τους σκοπεύει να δαπανήσει αυτά που αποταμίευσε.

Το 70% σκοπεύει να διατηρήσει τις αποταμιεύσεις του σε τραπεζικούς λογαριασμούς, ενώ οι υπόλοιποι προτίθενται να αποπληρώσουν χρέη, να επενδύσουν, ή να αυξήσουν τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις τους.

Παράλληλα, και οι επιχειρήσεις, μετά τη λήξη των έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας, πιθανότατα, θα χρησιμοποιήσουν τις αποταμιεύσεις τους προκειμένου να καλύψουν υποχρεώσεις που προς το παρόν έχουν αναβληθεί (φόρους, ασφαλιστικές εισφορές κ.λπ.) αλλά και τα συνήθη (προ της πανδημίας) λειτουργικά έξοδά τους (ενοίκια, μισθούς κ.λπ.)