Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο νόμου που ψηφίστηκε από τη Βουλή, μέχρι και το τέλος του 2014 προστατεύεται έναντι των κατασχέσεων η α΄ κατοικία, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ο δανειολήπτης καταβάλει στην τράπεζα μία ελάχιστη δόση που ξεκινά από το 10% του καθαρού του εισοδήματος.

Ειδικότερα, παρατείνεται μέχρι το τέλος του 2014 (έως 31-12-2014) η απαγόρευση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας υπό τις εξής προϋποθέσεις και κριτήρια, τα οποία θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά:

• Αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας: Δε θα πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ,

• Ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα: Έως 35.000 ευρώ, δηλαδή χωρίς τις κρατήσεις για ασφαλιστικά ταμεία, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης. Το μεικτό φθάνει περίπου στα 50.000 ευρώ.

• Συνολική αξία ακίνητης και κινητής περιουσίας: Δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 270.000 ευρώ: Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και άλλων κινητών αξιών του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ.

Για οικογένειες με 3 παιδιά και πάνω ή για άτομα με αναπηρία άνω του 67%, και όσους βαρύνονται φορολογικά από άτομα με αναπηρία άνω του 67%, τα παραπάνω όρια των προϋποθέσεων (αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας, εισόδημα, περιουσία) προσαυξάνονται κατά 10%.

Δηλαδή η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας ορίζεται στις 220.000 ευρώ, το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα στις 38.500 ευρώ, η συνολική κινητή και ακίνητη περιουσία σε 297.000 ευρώ και οι καταθέσεις να μην είναι πάνω από 16.500 ευρώ.

Οι νέες μηνιαίες δόσεις

Για να μπορέσει ωστόσο κάποιος να αποφύγει τον πλειστηριασμό, θα πρέπει να καταβάλλει μία ελάχιστη δόση, το ύψος της οποίας εξαρτάται από το ύψος του εισοδήματός του και την οικογενειακή του κατάσταση.

Μισθωτοί και συνταξιούχοι θα καταβάλουν ετήσια δόση ίση με 10% του καθαρού εισοδήματός τους εφόσον αυτό φτάνει μέχρι τις 15.000 ευρώ. Για εισοδήματα άνω των 15.000 ευρώ, καταβάλλεται ετήσια δόση 1.500 ευρώ + 20% του υπερβάλλοντος εισοδήματος από τις 15.000 ευρώ.

Αναλυτικότερα, ανάλογα με το ετήσιο εισόδημα οι δόσεις διαμορφώνονται ως εξής:

Σημειώνεται ότι για ελεύθερους επαγγελματίες η νέα μηνιαία δόση δε μπορεί να είναι χαμηλότερη του 20% της τελευταίας ενήμερης δόσης τους, στην περίπτωση που η ελάχιστη δόση με βάση τον παραπάνω υπολογισμό διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα.

Διορία μέχρι 31/1

Για να αποφύγει λοιπόν κάποιος που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δόση του τον πλειστηριασμό, θα πρέπει να παρουσιάσει μία σειρά από στοιχεία στην τράπεζα, ώστε να εξακριβωθεί εάν δεν υπερβαίνει τα όρια που ορίζει ο νόμος.

Ειδικότερα, οι δανειολήπτες θα πρέπει να προσκομίσουν υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα αναφέρονται τα πλήρη στοιχεία τους, λεπτομερή στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή των περιουσιακών στοιχείων τους, ώστε να αποδεικνύεται πως πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, καθώς και λεπτομερή αναγραφή των κινήσεων του λογαριασμού που ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ τους τελευταίους 24 μήνες.

Αν ο οφειλέτης δεν τηρήσει τη συγκεκριμένη υποχρέωση μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2014 ή εντός δύο μηνών από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, αίρεται η προστασία.

Η ρύθμιση για ενήμερα δάνεια

Σημειώνεται ότι εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ η ρύθμιση για τα ενήμερα δάνεια που θεσμοθέτησε κατά τη διάρκεια του 2013 η κυβέρνηση.

Το πρόγραμμα διευκόλυνσης παρέχεται εφάπαξ και για μέγιστη διάρκεια σαράντα οκτώ (48) μηνών (περίοδος χάριτος). Στον οφειλέτη του οποίου η αίτηση γίνεται αποδεκτή παρέχεται η αιτηθείσα περίοδος χάριτος κατόπιν της υπογραφής της σύμβασης.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου χάριτος, ως μηνιαία δόση ορίζεται το 30% του μηνιαίου οικογενειακού εισοδήματος, αφαιρουμένων των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του παρακρατούμενου φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης.

Η διαφορά μεταξύ της οριζόμενης μηνιαίας δόσης και της καταβαλλόμενης πριν τη χορήγηση του προγράμματος διευκόλυνσης κεφαλαιοποιείται και αποπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διευκόλυνσης.

Γενικές προϋποθέσεις ένταξης

Οι προϋποθέσεις παροχής του προγράμματος διευκόλυνσης είναι σωρευτικά οι εξής:

1. Η εμπράγματη εξασφάλιση του δανειστή για τις υπαγόμενες απαιτήσεις επί της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, δηλωθείσας ως τέτοιας στην τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματός του.

2. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας της προηγούμενης παραγράφου να μην ξεπερνά τις εκατόν ογδόντα χιλιάδες (180.000) ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα να μην ξεπερνά τις διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ.

3. Η αντικειμενική αξία της συνολικής ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη να μην ξεπερνά τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα, να μην ξεπερνά τις τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ.

4. Το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ και τις δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα

5. Το συνολικό ανεξόφλητο υπόλοιπο κεφαλαίου που έχει λάβει ο οφειλέτης από τους δανειστές να μην υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ.

Εισοδηματικά κριτήρια

Υπάγονται στην παρούσα ρύθμιση πρόσωπα που πληρούν σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. α) άνεργοι, β) έχοντες σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, γ) συνταξιούχοι, δ) όσοι θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες

2. Όσοι έχουν συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, όπως αυτό διαμορφώνεται κατόπιν της αφαίρεσης των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης, μικρότερο ή ίσο των:

α. 15.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν ατομική φορολογική δήλωση,

β. 25.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.

γ. Tα ανωτέρω ποσά προσαυξάνονται κατά 5.000 ευρώ:

i) για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα ii) για άτομα με αναπηρία 67% και άνω

3. Όσοι κατά την υποβολή της αίτησης έχουν υποστεί μείωση στα εισοδήματά τους, τουλάχιστον σε ποσοστό 20% σε σύγκριση με τα αποκτηθέντα εισοδήματα κατά το έτος 2009.

Σε περίπτωση συνοφειλετών, απαιτείται όλοι οι συνοφειλέτες κατά τη χρονική στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις.

Ευπαθείς ομάδες

Για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα υπάρχει μπόνους και στο επιτόκιο. Ειδικότερα, η μηνιαία δόση υπολογίζεται με μέγιστο επιτόκιο ίσο με το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σήμερα 0,50%, πλέον περιθωρίου 0,75%, εκτός εάν ορίζεται χαμηλότερο συνολικό επιτόκιο στην τελευταία πριν την υπαγωγή σύμβαση, το οποίο σε αυτή την περίπτωση διατηρείται.

Το χαμηλό επιτόκιο ισχύει όταν οι οφειλέτες έχουν εισοδήματα:

i) κάτω των 15.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται κοινή φορολογική δήλωση,

ii) κάτω των 9.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται ατομική φορολογική δήλωση,

iii) κάτω των 20.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται κοινή φορολογική δήλωση από πολύτεκνους και πρόσωπα με αναπηρία άνω του 67%

iv) κάτω των 13.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται ατομική φορολογική δήλωση από από πολύτεκνους και πρόσωπα με αναπηρία άνω του 67%

Επιβαρύνσεις

Η υπερβάλλουσα διαφορά επιτοκίου, αν υφίσταται, μεταξύ του ως άνω οριζόμενου επιτοκίου και του εφαρμοζόμενου επιτοκίου πριν τη χορήγηση του προγράμματος διευκόλυνσης, δεν επιβαρύνει το δανειολήπτη για αυτήν την περίοδο ούτε και μετά το πέρας αυτής.

Κατά τα λοιπά, η διαφορά μεταξύ της ως άνω οριζόμενης μηνιαίας δόσης και της καταβαλλόμενης πριν τη χορήγηση του προγράμματος διευκόλυνσης, κεφαλαιοποιείται και αποπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διευκόλυνσης.

Ειδικά για άνεργους με μηδενικό εισόδημα ή μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, παρέχεται επιπλέον η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα μέχρι έξι (6) μήνες εντός της περιόδου χάριτος, το οποίο διάστημα δύναται να παρέχεται συνεχόμενο ή τμηματικά.

Η κατά το ως άνω διάστημα των έξι (6) μηνών πλήρης απαλλαγή τόκων, δεν επιβαρύνει τον οφειλέτη ούτε για το διάστημα αυτό ούτε και μετά το πέρας αυτού.

Κεφαλαιοποίηση

Το ποσό του κεφαλαίου που δεν καταβάλλει ο οφειλέτης, κατά τη διάρκεια του ως άνω διαστήματος των έξι (6) μηνών, κεφαλαιοποιείται και αποπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διευκόλυνσης.

Αν επέλθει ουσιώδης μεταβολή της εισοδηματικής κατάστασης του οφειλέτη, επαναπροσδιορίζεται αναλόγως το πρόγραμμα διευκόλυνσης, χωρίς να παρατείνεται η μέγιστη διάρκειά του.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσοτέρων του ενός δανειστών, ο επιμερισμός των καταβαλλόμενων ποσών μεταξύ των πιστωτών θα γίνεται συμμέτρως επί του συνολικού υπολοίπου της υπαγόμενης οφειλής.