Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, μόλις το 43 % των πολιτών της ΕΕ που έχουν ταξιδέψει με αεροπλάνο, τρένο μεγάλων αποστάσεων, λεωφορείο, πλοίο ή πορθμείο τους προηγούμενους 12 μήνες γνωρίζουν ότι η ΕΕ έχει θεσπίσει δικαιώματα για τους επιβάτες.

Πότε ισχύουν οι κανόνες

Τα δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών ισχύουν:

- εάν η πτήση σας εκτελείται στο εσωτερικό της ΕΕ από αεροπορική εταιρεία χώρας της ΕΕ ή χώρας εκτός ΕΕ

- εάν η πτήση σας φθάνει στην ΕΕ από χώρα εκτός ΕΕ και εκτελείται από αεροπορική εταιρεία χώρας της ΕΕ

- εάν η πτήση σας αναχωρεί από χώρα της ΕΕ με προορισμό χώρα εκτός ΕΕ και εκτελείται από αεροπορική εταιρεία χώρας της ΕΕ ή χώρας εκτός ΕΕ

- εάν δεν έχετε ήδη λάβει παροχές (αποζημίωση, μεταφορά με άλλη πτήση, βοήθεια από την αεροπορική εταιρεία) για προβλήματα σχετικά με τις πτήσεις του συγκεκριμένου ταξιδιού, βάσει της σχετικής νομοθεσίας χώρας εκτός ΕΕ.

Ως ΕΕ νοούνται οι 28 χώρες της ΕΕ (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία.), στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εξής περιοχές: Γουαδελούπη, Γαλλική Γουιάνα, Μαρτινίκα, Ρεϊνιόν, Μαγιότ, Άγιος Μαρτίνος (Γαλλικές Αντίλλες), Αζόρες, Μαδέρα και Κανάρια Νησιά, καθώς και η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Ελβετία.

Δεν περιλαμβάνονται οι Νήσοι Φερόες, η Νήσος του Μαν και οι Αγγλονορμανδικές Νήσοι.

Οι αποζημιώσεις στις καθυστερήσεις

Εάν φθάσετε στον τελικό σας προορισμό με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 ωρών δικαιούστε αποζημίωση αν η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε έκτακτες περιστάσεις.

Εάν χάσετε πτήση ανταπόκρισης εντός της ΕΕ ή εκτός της ΕΕ όταν η πτήση ξεκίνησε από χώρα της ΕΕ, δικαιούστε αποζημίωση, αν φθάσετε στον τελικό σας προορισμό με καθυστέρηση άνω των 3 ωρών.

Δεν έχει σημασία αν η αεροπορική εταιρεία που εκτελεί τις πτήσεις ανταπόκρισης είναι εγκατεστημένη εντός ή εκτός της ΕΕ.

Τα ποσά των αποζημιώσεων εξαρτώνται από την απόσταση μεταξύ πόλης αναχώρησης και τελικού προορισμού.

Συγκεκριμένα:

• 250 ευρώ για απόσταση έως 1.500 χλμ
• 400 ευρώ για απόσταση άνω των 1.500 χλμ. για πτήσεις εντός της ΕΕ και για όλες τις άλλες πτήσεις από 1.500 έως 3.500 χλμ
• 600 ευρώ για απόσταση άνω των 3.500 χλμ

Ερωτήσεις - απαντήσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει βασικές ερωταπαντήσεις για τα δικαιώματα των επιβατών:

- Μια ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία έχασε πρόσφατα τις αποσκευές μου. Διαμαρτυρήθηκα στον αερομεταφορέα, αλλά δεν με ικανοποίησε απόλυτα η αντίδρασή του. Μπορώ να απευθύνω σε κάποιον άλλον τα παράπονά μου;

ΝΑΙ - για διεθνή πτήση, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτώνen της χώρας σας. Για εσωτερική πτήση, επικοινωνήστε με κέντρο καταναλωτών της χώρας σας.

-  Όταν αγόρασα πρόσφατα ένα εισιτήριο, έπαθα σοκ όταν είδα το τελικό ποσό που έπρεπε να πληρώσω, μετά την προσθήκη των φόρων και των άλλων επιβαρύνσεων. Δεν είναι οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεωμένες να εμφανίζουν εξαρχής τη συνολική τιμή του εισιτηρίου, συμπεριλαμβανομένων των φόρων και επιβαρύνσεων;

ΝΑΙ - και το κόστος κάθε στοιχείου του εισιτηρίου (ναύλος, φόροι, επιβαρύνσεις, πρόσθετες επιβαρύνσεις και τέλη) πρέπει να είναι σαφές.

- Εάν ταξιδεύω από χώρα εκτός ΕΕ, π.χ. από τις ΗΠΑ στο Παρίσι, έχω δικαιώματα σε περίπτωση ακύρωσης της πτήσης μου;

ΝΑΙ - Τα δικαιώματα των επιβατών της ΕΕ ισχύουν στην περίπτωση αυτή εάν η πτήση σας εκτελείται από αερομεταφορέα που έχει αδειοδοτηθεί σε χώρα της ΕΕ.

Εάν η πτήση σας εκτελείται από αερομεταφορέα χώρας εκτός ΕΕ, μπορεί να έχετε δικαιώματα σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία της χώρας στην οποία έχει αδειοδοτηθεί ο μεταφορέας.

- Έκανα κράτηση σε πτήση από τη Ρώμη στη Βαρκελώνη. Λόγω μεγάλης κυκλοφοριακής συμφόρησης, έφθασα στο αεροδρόμιο καθυστερημένα, αλλά ακριβώς προτού κλείσει η πύλη επιβίβασης για την πτήση. Δεν με άφησαν να επιβιβαστώ στο αεροσκάφος. Έχω κάποια δικαιώματα;

ΟΧΙ - γιατί δεν συμμορφωθήκατε με την απαίτηση να βρίσκεστε στο σημείο ελέγχου των εισιτηρίων εντός του καθορισμένου χρόνου.

- Υπάρχει χρονικό όριο εντός του οποίου μπορώ να ασκήσω αγωγή αποζημίωσης για ακυρωθείσα πτήση;

Αυτό εξαρτάται από τη νομοθεσία κάθε ευρωπαϊκής χώρας και, ως εκ τούτου, διαφέρει από χώρα σε χώρα της ΕΕ. Επικοινωνήστε με τον αρμόδιο εθνικό φορέα της οικείας χώρας ή με οργάνωση καταναλωτών της χώρας σας για περισσότερες πληροφορίες.

- Έχω δικαιώματα σε περίπτωση που χάσω πτήση ανταπόκρισης;

ΝΑΙ - εάν οι πτήσεις αποτελούν τμήμα ενιαίου εισιτηρίου και φτάσετε στον τελικό σας προορισμό με καθυστέρηση 3 ωρών ή παραπάνω και η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε έκτακτες περιστάσεις, δικαιούστε χρηματική αποζημίωση.

- Η πτήση μου από το Βερολίνο ήταν προγραμματισμένη να αναχωρήσει σήμερα το πρωί, αλλά μόλις έλαβα μήνυμα από τον αερομεταφορέα ότι η πτήση ακυρώθηκε. Έχω κάποια δικαιώματα;

ΝΑΙ - έχετε δικαιώματα βάσει των κανόνων της ΕΕ. Δικαιούστε επιστροφή ολόκληρου του αντιτίμου του εισιτηρίου σας για το τμήμα της διαδρομής που δεν πραγματοποιήθηκε ή να ταξιδέψετε με άλλη πτήση το συντομότερο δυνατό.

Αν βρίσκεστε ήδη στο αεροδρόμιο και επιλέξετε να πετάξετε με άλλη πτήση, δικαιούστε επίσης γεύματα και αναψυκτικά ανάλογα με τον χρόνο αναμονής, καθώς και δύο δωρεάν τηλεφωνικές κλήσεις, αποστολή γραπτών μηνυμάτων ή email.

Δικαιούστε επίσης διανυκτέρευση αν πρόκειται να ταξιδέψετε με άλλη πτήση την επομένη της προγραμματισμένης πτήσης σας και, ανάλογα με τις περιστάσεις, χρηματική αποζημίωση.

- Εάν το αεροσκάφος έχει ένα τεχνικό πρόβλημα, μπορεί να θεωρηθεί ως «έκτακτη περίσταση»;

ΟΧΙ - το τεχνικό πρόβλημα που αποκαλύπτεται κατά τη διάρκεια συντήρησης αεροσκάφους ή οφείλεται σε έλλειψη συντήρησης δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί «έκτακτη περίσταση».

ΝΑΙ - εάν το τεχνικό πρόβλημα αφορούσε ένα συμβάν που δεν προκλήθηκε από τη συνήθη δραστηριότητα των αερομεταφορέων και εκφεύγει του ελέγχου τους, λόγω της φύσης και των αιτίων του.

Για παράδειγμα ένα αφανές κατασκευαστικό ελάττωμα που αποκαλύπτεται είτε από τον κατασκευαστή του αεροσκάφους είτε από αρμόδια αρχή, ή ζημιά του αεροσκάφους που προκλήθηκε από πράξεις δολιοφθοράς ή τρομοκρατίας θα μπορούσαν να θεωρηθούν έκτακτες περιστάσεις.

- Η πτήση μου καθυστέρησε και έφθασα 4 ώρες αργότερα στον προορισμό μου. Δικαιούμαι χρηματική αποζημίωση;

ΝΑΙ - εάν φτάσατε στον τελικό σας προορισμό με καθυστέρηση 3 ωρών ή παραπάνω, μπορεί να δικαιούστε χρηματική αποζημίωση, εφόσον η καθυστέρηση δεν οφειλόταν σε έκτακτες περιστάσεις.

Αν η πτήση σας έχει καθυστέρηση 2 ωρών ή παραπάνω κατά την αναχώρηση, η αεροπορική εταιρεία πρέπει να σας προσφέρει φροντίδα (γεύματα, αναψυκτικά και, αν χρειαστεί, διαμονή σε ξενοδοχείο).

Εάν η καθυστέρηση αυτή σημαίνει ότι θα φθάσετε στον τελικό σας προορισμό με καθυστέρηση άνω των 3 ωρών, μπορεί επίσης να δικαιούστε χρηματική αποζημίωση.

- Όταν έφθασα στον έλεγχο εισιτηρίων, πληροφορήθηκα ότι η πτήση μου Βρυξέλλες - Βαρσοβία είχε ακυρωθεί. Επέλεξα να μην ταξιδέψω και μου είπαν ότι θα μου επιστραφεί το αντίτιμο του εισιτηρίου και ότι θα λάβω χρηματική αποζημίωση. Έχουν περάσει μερικές εβδομάδες και δεν έχω λάβει ακόμη τίποτα. Υπάρχει χρονικό όριο για την καταβολή των επιστροφών και των αποζημιώσεων;

ΝΑΙ - θα έπρεπε να σας είχε επιστραφεί το αντίτιμο του εισιτηρίου σας εντός επτά ημερών από την ακύρωση. Η πληρωμή αποζημίωσης εξαρτάται από τον λόγο ακύρωσης της πτήσης, αλλά οι κανόνες της ΕΕ δεν προβλέπουν προθεσμία για την πληρωμή αυτή.

- Δικαιούμαι αποζημίωση μόνο για ακύρωση πτήσης ή και για καθυστέρηση πτήσης;

Και στις δύο περιπτώσεις δικαιούστε αποζημίωση. Σε περίπτωση ακύρωσης/καθυστέρησης πτήσης, δεν θα λάβετε αποζημίωση αν η ακύρωση/καθυστέρηση οφειλόταν σε έκτακτες περιστάσεις, π.χ. σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Σε περίπτωση που η ακύρωση/καθυστέρηση οφειλόταν σε έκτακτες περιστάσεις, μπορεί να μην έχετε δικαίωμα αποζημίωσης, αλλά ο αερομεταφορέας είναι υποχρεωμένος να σας παράσχει βοήθεια (επιστροφή χρημάτων ή προώθηση σε άλλη πτήση) και φροντίδα (γεύματα και/ή κατάλυμα) για όσο διάστημα περιμένετε για εναλλακτικό τρόπο μεταφοράς.

- Η πτήση μου ακυρώθηκε λόγω απεργίας του προσωπικού της αεροπορικής εταιρείας. Ποια είναι τα δικαιώματά μου; Δικαιούμαι χρηματική αποζημίωση;
     
Ανεξάρτητα από τις περιστάσεις, αν η πτήση σας ακυρωθεί έχετε πάντα δικαίωμα να επιλέξετε μια από τις ακόλουθες λύσεις: επιστροφή του αντιτίμου του εισιτηρίου, μεταφορά με άλλη πτήση ή πτήση επιστροφής, καθώς και το δικαίωμα σε βοήθεια.

Μπορεί να έχετε επίσης δικαίωμα αποζημίωσης (εάν ενημερωθήκατε λιγότερο από 14 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία αναχώρησης).

Ωστόσο, δεν οφείλεται αποζημίωση εάν η αεροπορική εταιρεία μπορεί να αποδείξει ότι η ακύρωση προκλήθηκε λόγω έκτακτων περιστάσεων.

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, οι απεργίες μπορούν να θεωρούνται έκτακτες περιστάσεις, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η αεροπορική εταιρεία δεν υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση.

Ωστόσο, για να απαλλαχθεί από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης, η αεροπορική εταιρεία πρέπει να αποδείξει ότι: i) υπάρχει σχέση μεταξύ των έκτακτων περιστάσεων και της καθυστέρησης ή της ματαίωσης, και ii) η καθυστέρηση ή η ματαίωση δεν θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί ακόμη και αν είχαν ληφθεί όλα τα εύλογα μέτρα.

 Εάν η αεροπορική εταιρεία δεν σας δώσει ικανοποιητική εξήγηση, μπορείτε να να απευθυνθείτε στην εθνική σας αρχή για περαιτέρω βοήθεια.

- Αγόρασα το αεροπορικό εισιτήριο μου από την αεροπορική εταιρεία Χ αλλά τελικά ταξίδεψα με πτήση εκτελούμενη από την αεροπορική εταιρεία Υ. Σε περίπτωση ατυχήματος, σε ποια αεροπορική εταιρεία θα πρέπει να υποβάλω την καταγγελία μου; Ποια από τις δύο εταιρείες είναι υπεύθυνη;

Η αεροπορική εταιρεία Χ μπορεί να μην είναι εκείνη που εκτελεί πράγματι την πτήση στον τελικό προορισμό σας. Ωστόσο, είναι υπεύθυνη σε περίπτωση προβλήματος, άρα πρέπει πάντοτε να απευθύνετε την καταγγελία σας σε αυτή την αεροπορική εταιρεία.

Όσον αφορά τις πτήσεις κοινής εκμετάλλευσης, πτήσεις που πωλούνται από διάφορες αεροπορικές εταιρείες αλλά εκτελούνται από μία - υπεύθυνη είναι η αεροπορική εταιρεία Υ.

Για τις συμφωνίες πλήρους μίσθωσης — συμφωνία μίσθωσης βάσει της οποίας η αεροπορική εταιρεία Χ που εκτελεί την πτήση μισθώνει αεροσκάφος και το σύνολο του πληρώματος από την αεροπορική εταιρεία Υ — είναι υπεύθυνη η αεροπορική εταιρεία Χ.