Ο λόγος γίνεται για την υπ’ αριθμ. 59/2021 απόφαση του Δ΄ Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, μετά από προσφυγή δανειολήπτη που υποστήριζε ότι το δικαστήριο τον μεταχειρίστηκε ως κακοπληρωτή, χωρίς αυτό να αποδεικνύεται επαρκώς.

Ποιους αφορά η απόφαση

Αναμφίβολα πρόκειται για μία απόφαση, που θα επηρεάσει πληθώρα, εν εξελίξει, δικών, αλλά συνιστά και ισχυρότατο νομολογιακό προηγούμενο, από το Ανώτατο Δικαστικό επίπεδο.

Κι αυτό διότι υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις δανειοληπτών, που η αίτηση για προστασία περιουσιακών τους στοιχείων απορρίφθηκε σε 1ο ή 2ο βαθμό, επειδή τα δικαστήρια, έκαναν δεκτές τις ενστάσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, χωρίς να παρουσιαστούν τα αναγκαία στοιχεία για την απόδειξη του δόλου.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ληφθούν αποφάσεις αναγκαστικής ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών, για να αποπληρώσουν τις τράπεζες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ποσοστό άνω του 90% των αποφάσεων έως σήμερα, οι ενστάσεις από την πλευρά των πιστωτικών ιδρυμάτων, έχουν προταθεί, δίχως να παρατίθενται αναλυτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν το δόλο του οφειλέτη.

Ποιος είναι ο «δόλιος» δανειολήπτης

Σύμφωνα με το δικηγορικό γραφείο του Γεωργίου Λ. Καλτσά, με την απόφαση του Αρείου Πάγου, για να θεωρηθεί ότι ο δανειολήπτης εν γνώση του και με δόλο περιήλθε σε αδυναμία πληρωμής, θα πρέπει αυτό να αποδεικνύεται από την τράπεζα.

Πιο συγκεκριμένα, ο πιστωτής πρέπει να παρουσιάσει στοιχεία για τα εξής:

α) το αρχικό και τελικό ύψος των τραπεζικών προϊόντων που ο οφειλέτης συμφώνησε να λάβει

β) το χρόνο που τα συμφώνησε και τα έλαβε

γ) τα εισοδήματά του κατά το χρόνο λήψεως των δανείων

δ) τη μηνιαία δόση που έπρεπε να καταβάλει

ε) τα έξοδα διαβιώσεώς του και κυρίως τις οικονομικές δυνατότητες αυτού κατά το χρόνο δημιουργίας των οφειλών (ή τις ευλόγως αναμενόμενες μελλοντικές οικονομικές του δυνατότητες).

Σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα, κρίνεται εάν η τράπεζα προέβλεπε ότι ο υπερδανεισμός του οφειλέτη θα τον οδηγούσε σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών και παρά ταύτα αποδέχθηκε το αποτέλεσμα αυτό.

Οι μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων

Εξάλλου με την ίδια απόφαση, το Ανώτατο Δικαστήριο απεφάνθη ότι οποιαδήποτε μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου, δεν συνιστά από μόνη της, αποχρώσα ένδειξη δολίας περιέλευσης σε αδυναμία πληρωμών.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «κάθε μεταβίβαση-αποξένωση περιουσιακού στοιχείου από την περιουσία του οφειλέτη δεν αποτελεί απόδειξη και αμάχητο τεκμήριο, δολιότητας».

Αυτό ισχύει ειδικά αν έχει δηλωθεί από τον ίδιο τον οφειλέτη και αφορά σε περιουσιακά στοιχεία που ενδεχομένως δεν θα πληρούσαν τις προϋποθέσεις εκποιήσεως και δεν θα εκποιούνταν, εξαιτίας ελλείψεως αγοραστικού ενδιαφέροντος ή εξαιτίας της μικρής τους αξίας.

Η περίπτωση που εξέτασε ο Άρειος Πάγος αφορά σε προσβολή μεταβίβασης από τις τράπεζες της μεταβίβασης ενός οικοπέδου αντί τιμήματος 16.000 ευρώ.

Στην προκειμένη περίπτωση, δεν ελέχθηκε στις πρώτες αποφάσεις αν το παραπάνω τίμημα επηρέασε, σε σημαντικό βαθμό, τη δυνατότητα εξυπηρετήσεως των χρεών του δανειολήπτη.

Ως εκ τούτου θα πρέπει να απορριφθεί η αίτηση των τραπεζών.