Με το νόμο αυτό για πρώτη φορά εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη ο θεσμός της «πτώχευσης» φυσικών προσώπων-μη εμπόρων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σε αυτόν στάδια, δηλαδή:

• το πρώτο στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού,
• το δεύτερο στάδιο του δικαστικού συμβιβασμού, εφόσον αποτύχει ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, και
• το τρίτο στάδιο της δικαστικής ρύθμισης χρεών, εφόσον αποτύχει το στάδιο του δικαστικού συμβιβασμού.

Με τον τρόπο αυτό δίνεται μία επιπλέον δυνατότητα στους οφειλέτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους, πέρα από τα επίσημα προγράμματα αναδιάρθρωσης χρεών που προσφέρουν οι τράπεζες.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ
• Βρείτε το πρόγραμμα συγκέντρωσης οφειλών που σας συμφέρει
• Συγκρίνετε τα προγράμματα μεταφοράς υπολοίπου από κάρτα σε κάρτα
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Η προσφυγή στο δικαστήριο

Βάσει του νόμου ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να προσφύγει στο δικαστήριο, εφόσον δεν επιτευχθεί ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, ανεξαρτήτως του λόγου της αποτυχίας αυτού. Δικαιούται, επομένως, να προσφύγει στο δικαστήριο:

• είτε στην περίπτωση που θα απορρίψει εκείνος τις αντιπροτάσεις των πιστωτών του,
• είτε στην περίπτωση που οι πιστωτές απορρίψουν τη δική του πρόταση.

Επισημαίνεται σχετικά ότι ο συμβιβασμός από τη φύση του προϋποθέτει πρόταση και αντιπρόταση, ελεύθερη διαπραγμάτευση των μερών και τόπο κοινής αποδοχής, δηλαδή σύμπτωση απόψεων.

Οι τράπεζες τονίζουν ότι πολύ περισσότερο, επίτευξη συμβιβασμού δε σημαίνει διαγραφή απαιτήσεων χωρίς νόμιμο και αποχρώντα λόγο. Μια τέτοια διαγραφή θα έθετε σε διακινδύνευση τα συμφέροντα των καταθετών, θα ισοδυναμούσε με απιστία έναντι των μετόχων της τράπεζας, και θα συνιστούσε πρόκληση κατά του κοινωνικού συνόλου και κυρίως των καλόπιστων και συνεπών δανειοληπτών.

Τα προγράμματα αναχρηματοδότησης

Υπενθυμίζεται ότι, ήδη πολύ πριν τεθεί ο νόμος σε εφαρμογή, όλες οι τράπεζες προέβησαν σε πάρα πολύ μεγάλο αριθμό ρυθμίσεων με οφειλέτες που αντιμετώπιζαν δυσχέρειες κατά την εξυπηρέτηση των δανείων τους.

Συγκεκριμένα, έχουν ήδη θεσπιστεί ειδικά προγράμματα για συγκεκριμένες κατηγορίες οφειλετών, όπως τους δημοσίους υπαλλήλους (λόγω της περικοπής των αποδοχών τους) και τους άνεργους, στους οποίους προσφέρθηκε επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων τους, υποδιπλασιασμός των δόσεων, ή ακόμα και άτοκη εξυπηρέτηση του δανείου.

Επισημαίνεται ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις αφορούν περισσότερους από 250.000 δανειολήπτες και το ύψος τους οφειλές που υπερβαίνουν τα 4 δις. ευρώ στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος.

Από την έναρξη της ισχύος του νόμου μέχρι και σήμερα έχουν κατατεθεί στις τράπεζες περισσότερα από 25.000 αιτήματα εξωδικαστικού συμβιβασμού (που αντιστοιχούν βέβαια σε σημαντικά μικρότερο αριθμό οφειλετών, καθώς πολλοί εξ αυτών έχουν υποβάλει αιτήσεις σε περισσότερες τράπεζες), τα οποία έχουν παραληφθεί στο σύνολό τους.

Τι να προσέχουν όσοι υποβάλλουν αίτηση

Η έως τώρα εμπειρία κατέδειξε ότι τα αιτήματα σε πολλές περιπτώσεις είναι ελλιπή, γεγονός που καθυστερεί τη σχετική διαδικασία. Συγκεκριμένα, οι τράπεζες τονίζουν ότι μετά την παραλαβή τους διαπιστώθηκαν, τα ακόλουθα:

(α) Με αξιοσημείωτη συχνότητα, αιτήματα:
• δεν συνοδεύονται από δικαιολογητικά έγγραφα, τα οποία είναι απαραίτητα, ώστε να γίνει από τις τράπεζες ο έλεγχος συνδρομής των προϋποθέσεων του νόμου,
• έχουν υποβληθεί από εμπόρους, οι οποίοι εξαιρούνται ρητά από τις διατάξεις του νόμου,
• είναι ανυπόγραφα, ή
• έχουν υποβληθεί από οφειλέτες που κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος δεν είχαν ληξιπρόθεσμες οφειλές και εξυπηρετούσαν εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις τους (επισημαίνεται σχετικά ότι ο νόμος απαιτεί «μόνιμη αδυναμία» πληρωμής (έστω κάποιων) ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών του οφειλέτη).

(β) Επιπλέον, τα δύο τρίτα των υποβληθέντων αιτημάτων δεν περιλαμβάνουν καμία απολύτως πρόταση διευθέτησης των οφειλών προς τις τράπεζες.

Σε κάθε περίπτωση, οι τράπεζες απέστειλαν και συνεχίζουν να αποστέλλουν τις αναγκαίες επιστολές στους οφειλέτες και τους φορείς με την υπόδειξη να προσκομιστούν τα στοιχεία που λείπουν, όπως:

• τα απαραίτητα δικαιολογητικά που καθιστούν εφικτή την επεξεργασία της αίτησης ή δικαιολογούν το εύλογο του αιτήματος, ή
• οι προτάσεις διευθέτησης.

Παρατηρήθηκε, εν τούτοις, ότι τόσο οφειλέτες όσο και φορείς πολύ συχνά δεν ανταποκρίνονται στην επικοινωνία που γίνεται από την τράπεζα ή καθυστερούν πολύ να αποστείλουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά.

Ενδεικτικά παραδείγματα:

• οφειλέτες επικαλούνται ότι είναι άνεργοι και δεν προσκομίζουν τη σχετική βεβαίωση από τον ΟΑΕΔ,
• φορείς δηλώνουν ότι, μολονότι έχουν στην κατοχή τους τα απαραίτητα δικαιολογητικά των οφειλετών που συνδράμουν, αρνούνται να αποστείλουν αντίγραφά τους.

Σε κάθε περίπτωση, με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, η επίτευξη εξωδικαστικού συμβιβασμού απαιτεί την κίνηση του εσωτερικού μηχανισμού, ανά αίτηση, 4-5 τραπεζών, οι οποίες προέβησαν σε δομικές αλλαγές για τη δυνατότητα αποτελεσματικής ανταπόκρισής τους στο νέο θεσμό (αναβάθμιση μηχανογραφικών συστημάτων, ανάπτυξη νέων διαδικασιών και λειτουργιών, σύσταση νέων οργανικών μονάδων για την επεξεργασία των αιτημάτων, εκπαίδευση δικτύου) και οι οποίες λαμβάνουν διαρκή μέριμνα για την αποτελεσματική και κατά το δυνατόν ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων.