Με τον τρόπο αυτό διαψεύδονται οι προβλέψεις που ήθελαν τον οίκο αξιολόγησης να αναβαθμίζει την αξιολόγησή του για την ελληνική οικονομία.

«Κατά την εκτίμησή μας, τα βήματα που έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να ενισχύσει το θεσμικό πλαίσιο και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών έχουν ενισχύσει την εξωτερική και τη δημοσιονομική επίδοση», αναφέρει ο οίκος.

Υπερβολικό το χρέος

Σύμφωνα με την S&P, το σταθερό outlook εξισσοροπεί την προσήλωση της κυβέρνησης στις δημοσιονομικές και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έναντι των οικονομικών και πολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει προκειμένου να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις αυτές.

Ο οίκος αναφέρει στην έκθεσή του ότι η ελληνική οικονομία ισορροπεί σταδιακά, όπως φαίνεται από τις βελτιωμένες εξαγωγές υπηρεσιών και την αξιοσημείωτη προσαρμογή του προϋπολογισμού, που δείχνουν μια κάπως βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και ενισχυμένη θεσμική ικανότητα.

Ωστόσο, σημειώνει ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης και το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας παραμένουν υπερβολικά.

Προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις

Πιο αναλυτικά, ο οίκος αναφέρει ότι η μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση για την Ελλάδα εξισορροπεί το υψηλό χρέος της κυβέρνησης και τη δύσκολη θέση της χώρας σε ό,τι αφορά το εξωτερικό της χρέος, με το σχετικά υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον προϋπολογισμό και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, και την επίσημη στήριξη από την τρόικα.

Η S&P προβλέπει πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα βελτιωθεί σταδιακά το 2014-2017, αναμένοντας ότι η αύξηση των εξαγωγών -ιδιαίτερα οι εξαγωγές υπηρεσιών- θα συνεχίσει να βελτιώνεται εν μέσω ενός ευνοϊκότερου διεθνούς περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στη Γερμανία και στη Βρετανία, που συνδυαστικά αντιστοιχούν σε περισσότερο από το 15% των ελληνικών εξαγωγών.

Και οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν προοδευτικά, δεδομένων της σταδιακής βελτίωσης των πιστωτικών συνθηκών (αντανακλώντας τη σταθεροποίηση του εγχώριου τραπεζικού τομέα), των αυξημένων ευκαιριών για επενδύσεις από τις επιχειρήσεις σε επιπλέον εξοπλισμό και της σταθερής αποπληρωμής των οφειλών της κυβέρνησης προς τους προμηθευτές.

Ωστόσο, ο οίκος αναμένει ότι η κατανάλωση των ελληνικών νοικοκυριών θα παραμείνει περιορισμένη λόγω της υψηλής ανεργίας (27%) και της έντονης μείωσης των μισθών, που και τα δυο έχουν οδηγήσει σε μείωση των διαθεσίμων εισοδημάτων κατά περισσότερο από 20% από το 2008.

Δεσμευμένη η κυβέρνηση

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της S&P, τα βήματα που έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να ενισχύσει το θεσμικό πλαίσιο και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της πολιτικής έχουν βελτιώσει την εξωτερική και τη δημοσιονομική της επίδοση. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στην είσπραξη των δημοσιονομικών εσόδων, και σχεδιάζει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο εμπόριο.

Αν και η Standard & Poor's θεωρεί ότι το εγχώριο πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα είναι ρευστό, οι προβλέψεις της υποθέτουν ότι -ασχέτως της σύνθεσής της- η ελληνική κυβέρνηση θα παραμείνει στο υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής. Παράλληλα, υποθέτει πως οι κοινωνικές εντάσεις θα υποχωρήσουν καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής έχει ήδη τελεστεί και οι συνθήκες ανάπτυξης βελτιώνονται.

Ο οίκος θεωρεί ότι η οικονομία της Ελλάδας έχει αρχίσει να ισσοροπεί. Η προσαρμογή στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών, που γύρισε σε ελαφρώς θετικό το 2013 σε σύγκριση με το έλλειμμα του 15% το 2008, έχει προέλθει κυρίως μέσω της κάθετης πτώσης των εισαγωγών, αλλά και της αύξησης των εξαγωγών στις μεταφορές και τον τουρισμό.

Η ανταγωνιστικότητα

Ο δείκτης ανταγωνιστικότητας με βάση τα σχετικά κόστη ανά μονάδα εργασίας βρίσκεται κάτω από το επίπεδο των 200 μονάδων, το οποίο αποκαθιστά τη χαμένη προ κρίσης ανταγωνιστικότητα των τιμών. Η βελτίωση του 2013 στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας δείχνει επίσης αύξηση στις καθαρές τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ελληνική κυβέρνηση από την Ε.Ε.

Ο οίκος εκτιμά πως το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένο το διάστημα 2014-2017.

Παρά τη θετική αυτή μεταβολή στη δυναμική των εξωτερικών ροών, όμως, οι εξωτερικές ευπάθειες της Ελλάδας παραμένουν, δεδομένων του υψηλού εξωτερικού χρέους, της αποπληθωριστικής οικονομίας και της περιορισμένης νομισματικής ευελιξίας.

Η Standard & Poor's εκτιμά πως το εξωτερικό χρέος διαμορφώνεται στο περίπου 400% των εσόδων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2014. Συγκεκριμένα, περίπου το ήμισυ του μεικτού εξωτερικού χρέους της Ελλάδας είναι βραχυπρόθεσμο, αφορά τις τράπεζες, και πρέπει να μετακυληθεί.

Από αυτήν την άποψη, ο οίκος εκτιμά πως οι διασυνοριακές διατραπεζικές καταθέσεις θα σταθεροποιηθούν, ενώ η χρηματοδότηση από την ΕΚΤ –περίπου 20% των συνολικών υποχρεώσεων του τραπεζικού συστήματος- θα παραμείνει υποστηρικτική.

Δανειακές ανάγκες

Η S&P χαρακτηρίζει παράλληλα «σημαντική» την πρόσφατη δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της κυβέρνησης βελτιώθηκε στο 2,9% του ΑΕΠ το 2013 από σχεδόν 16% το 2009 (τα στοιχεία του 2013 εξαιρούν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών).

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη ήταν η προσαρμογή από πλευράς δαπανών (συρρίκνωση 18% σε ονομαστικούς όρους το 2009-2012), σε σύγκριση με την προσαρμογή από πλευράς εσόδων. Ο οίκος θεωρεί πως η προσαρμογή στα έσοδα είναι πιο βιώσιμη.

Υπήρξε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 το οποίο η S&P εκτιμά ότι θα αυξηθεί μέχρι το 2017 στο περίπου 2% του ΑΕΠ, δεδομένης της αναμενόμενης ανάκαμψης του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ. Ο οίκος πάντως θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν θα επιτύχει τον στόχο της τρόικας για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016.

Εκτιμά πως οι μεικτές ανάγκες δανεισμού της ελληνικής κυβέρνησης (συμπεριλαμβανομένου του βραχυπρόθεσμου χρέους που λήγει) ανέρχονται σε περίπου 45 δισ. ευρώ το 2014.

Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνεται χρεολύσιο ύψους 25 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμου χρέους της γενικής κυβέρνησης (από το οποίο τα 18 δισ. αφορούν σε πληρωμές "εμπορικού" χρέους, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ανήκει στην ΕΚΤ και σε εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος), 15 δισ. ευρώ βραχυπρόθεσμου χρέους και 4,3 δισ. ευρώ δημοσιονομικού ελλείμματος.

Η S&P θεωρεί ότι μια επίσημη χρηματοδότηση ύψους 22 δισ. ευρώ από την τρόικα θα βοηθούσε ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να ανταποκριθεί σε αυτές τις χρηματοδοτικές ανάγκες, καθώς και μια πλήρης μετακύλιση των εντόκων γραμματίων που διακρατούν κυρίως τα εγχώρια συνταξιοδοτικά ταμεία.

Όπως επισημαίνεται, η κυβέρνηση θα αντλήσει τα υπόλοιπα 9 δισ. ευρώ από ένα συνδυασμό πηγών:

• Έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις έως και 3 δισ. ευρώ

• Σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ αναμένονται από τα ομόλογα που οι τράπεζες θα ξεκινήσουν να αποπληρώνουν στο κράτος φέτος (pillar bonds) και τα ομόλογα ΕΤΕΑΝ το 2014, δηλαδή τα ομόλογα που εξέδωσε το ΕΤΕΑΝ και τα οποία διακρατά η ελληνική κυβέρνηση.

• Έως 3 δισ. ευρώ από διεθνή έκδοση ομολόγων

• Άντληση κεφαλαίων – εφόσον χρειαστεί – από τις καταθέσεις του Δημοσίου στην κεντρική τράπεζα έως 3,5 δισ. ευρώ ή

• Αύξηση των εκδόσεων εντόκων γραμματίων (άνω του ορίου των 15 δισ. ευρώ που έχει θέσει η Τρόικα)

Νέα κεφάλαια θέλουν οι τράπεζες

«Δεν εκτιμούμε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τα 11,5 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για να στηρίξει τον προϋπολογισμό της» σημειώνει ο οίκος για τον τραπεζικό τομέα.

Όπως εξηγεί, πιστεύει ότι «η κυβέρνηση θα χρειαστεί τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια – εάν όχι όλα – για να στηρίξει τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών μετά τη αναθεώρηση ποιότητας ενεργητικού από την ΕΚΤ, που αναμένεται τον Οκτώβριο του 2014».

Σύμφωνα με τους αναλυτές του, «το 2015 εκτιμούμε ότι οι ανάγκες ακαθάριστου δανεισμού της Ελλάδας θα αγγίξουν τα 34 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόλις 16 δισ. ευρώ θα είναι μακροπρόθεσμοι τίτλοι, 15 δισ. ευρώ θα είναι βραχυπρόθεσμος δανεισμός και 2,8 δισ. ευρώ έλλειμμα».