Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος, η αγορά ακινήτων συνέχισε να βρίσκεται σε τροχιά ύφεσης και το 3ο τρίμηνο του 2013, όπως ήταν αναμενόμενο.
Όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η Eurobank, η επίδραση των παραγόντων που βοήθησαν στη διατήρηση χαμηλών ρυθμών μείωσης των τιμών των διαμερισμάτων μέχρι τα τέλη του 2011 συνέχισε να εξασθενεί μπροστά στο μέγεθος της ύφεσης και της μείωσης των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών.
Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, την κυριαρχία στην αγορά μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων κατασκευής κατοικιών με χαμηλή δανειακή εξάρτηση και υψηλή κερδοφορία, το υψηλό κόστος συναλλαγών και το γεγονός ότι τα ελληνικά νοικοκυριά θεωρούσαν πάντα τα ακίνητα ασφαλή επένδυση, ήταν μακροπρόθεσμοι επενδυτές και επιπλέον, δίσταζαν να πωλήσουν, ακόμα και αν θεωρούσαν τις τιμές υψηλές.
Βαρίδι η φορολογία
Επιπλέον, αναφέρει η Eurobank η έως τώρα αβεβαιότητα για την μελλοντική φορολογική μεταχείριση της ακίνητης περιουσίας, καθώς και για το καθεστώς της αναστολής πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία, αποτέλεσε σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την ανάκαμψη της δραστηριότητας στην αγορά.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τις τιμές και τις συναλλαγές από την Τράπεζα της Ελλάδος, όπως συλλέγονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων το 3ο τρίμ. 2013 ήταν χαμηλότερες κατά 9,2% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Το πρώτο εννεάμηνο του 2013 οι τιμές μειώθηκαν κατά 5,8% σε σχέση με το τέλος του 2012, ενώ το 2012 ως σύνολο έπεσαν κατά 11,7% (2011: -5,5%, 2010: -4,7%, 2009: -3,7%).
Η ετήσια πτώση των τιμών για τα νέα διαμερίσματα (ηλικίας έως 5 ετών) το 3ο τρίμ. 2013 (-10,4%) ήταν μεγαλύτερη από ότι για τα παλαιά διαμερίσματα (ηλικίας άνω των 5 ετών) (-8,4%). Η πτώση των τιμών παραμένει μεγαλύτερη στην Αθήνα από ότι στις υπόλοιπες αστικές περιοχές της χώρας.
Η μείωση των επενδύσεων
Οι συναλλαγές στα οικιστικά ακίνητα συνέχισαν να μειώνονται. Το 3ο τρίμ. 2013, ο αριθμός των εκτιμήσεων-συναλλαγών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος ήταν 4,2 χιλ., μειωμένες κατά 27,8% σε ετήσια βάση.
Παρόμοια είναι τα ποσοστά για τον όγκο των συναλλαγών (σε τετραγωνικά μέτρα), 3ο τρίμ. 2013: -29,6%, και την αξία των συναλλαγών, 3ο τριμ. 2013: -32,5%.
Ενδεικτικό της πτώσης των επενδύσεων στις κατασκευές στην Ελλάδα είναι και η πορεία του αριθμού των οικοδομικών αδειών, οι οποίες βρίσκονται σε συνεχή πτώση από το 2006 τόσο σε αριθμό όσο και σε εμβαδόν (τετραγωνικά μέτρα) και όγκο (κυβικά μέτρα).
Το οκτάμηνο Ιαν. – Αυγ. 2013 μειώθηκαν κατά 35,8% σε αριθμό, κατά 35,1% σε επιφάνεια και κατά 31,9% στον όγκο, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Δείκτες εμπιστοσύνης
Όσον αφορά τους δείκτες εμπιστοσύνης της αγοράς ακινήτων, οι κατασκευαστές (πλευρά της προσφοράς) και οι καταναλωτές (πλευρά της ζήτησης) παραμένουν απαισιόδοξοι για το μέλλον, αλλά υπάρχει αισθητή βελτίωση ιδίως όσον αφορά τους κατασκευαστές.
Ο δείκτης προσδοκιών των κατασκευαστών (κατασκευές κτιρίων) βρέθηκε στα μέσα του 2011 σε ιστορικώς χαμηλά επίπεδα (Σχήμα Π2) και παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα μέχρι τα τέλη του 2012. Από τις αρχές του 2013 υπήρξε θεαματική βελτίωση και το Σεπ. 2013 βρέθηκε στο υψηλότερο σημείο (-1) από τον Οκτ. 2008.
Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ, οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής στις κατασκευές κατοικιών αυξήθηκαν στους 8,6 μήνες τον Οκτ. 2013 από 3,2 κατά μέσο όρο το 2012 και 5,1 κατά μέσο όρο το 2011.
Οι καταναλωτές με τη σειρά τους εμφανίζονται απρόθυμοι να προχωρήσουν σε επενδύσεις όσον αφορά την αγορά ακινήτων.
Τα στοιχεία του ΙΟΒΕ για τον Οκτ. 2013 δείχνουν ότι μόλις το 1% των νοικοκυριών ίσως προβεί σε αγορά/κατασκευή κατοικίας τον επόµενο χρόνο, ενώ το 94% δηλώνει ότι δεν είναι πιθανό να πραγματοποιήσει σημαντικές δαπάνες για ανανέωση ή βελτίωση της κατοικίας.