Στη συνεδρίασή του την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, αποφασίστηκε κάθε κράτος - μέλος της ευρωζώνης να ετοιμάσει συγκεκριμένες φιλόδοξες στρατηγικές για την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα.

Αυτό θα πρέπει να έχει γίνει πριν από τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων από τη συνολική αξιολόγηση των τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία έχει ήδη ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα.

Διάσωση βήμα - βήμα

Εάν από τα στρες τεστ που θα διενεργηθούν προκύψουν κεφαλαιακά ελλείμματα, θα πρέπει να καλυφθούν από τις ακόλουθες πηγές, με τη συγκεκριμένη σειρά προτεραιότητας:

1) Ιδιωτικές πηγές: αύξηση κεφαλαίου, πώληση περιουσιακών στοιχείων, διακράτηση κερδών, ενεργητική διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού

2) Εφαρμογή εθνικού πλαισίου αναδιάρθρωσης: Αν δεν επαρκούν τα κεφάλαια από τις παραπάνω πηγές, η τράπεζα θα διασώζεται ή θα τίθεται σε εκκαθάριση από τις εθνικές αρχές

3) Κοινοτικά όργανα εκκαθάρισης: Η αδυναμία αναδιάρθρωσης σε εθνικό επίπεδο θα καθιστά αναγκαστική την προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM)

Οι καταθέσεις

Για να φτάσει το «μαχαίρι στο κόκκαλο», δηλαδή για να πειραχθούν καταθέσεις, θα πρέπει να μην επαρκούν οι ιδιωτικές πηγές για την κάλυψη των κεφαλαιακών ελλειμάτων και να έχει προηγουμένως εξαντληθεί η επιβάρυνση μετόχων και λοιπών πιστωτών της τράπεζας.

Δηλαδή, σε πρώτη φάση εξετάζεται η δυνατότητα αύξησης κεφαλαίου με ταυτόχρονη εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου, ακολουθεί η επιβάρυνση των ομολογιούχων και λοιπών πιστωτών και εάν όλα αυτά δεν φτάνουν, θα γίνεται «κούρεμα» στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Η κεντρική ιδέα είναι αυτή. Ωστόσο, απομένουν να ρυθμιστούν πολλές λεπτομέρειες, καθώς ο οδικός χάρτης των διασώσεων έχει πολλά σταυροδρόμια, που μπορούν να ανατρέψουν την πορεία προς τη διάσωση με ποικίλους τρόπους.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Ανεξάρτητα από το παραπάνω σχέδιο, οι πελάτες των ελληνικών τραπεζών θα πρέπει να ξέρουν ότι οι κίνδυνοι για τις καταθέσεις τους απορρέουν από τις εξής παραμέτρους:

1) Κεφαλαιακή επάρκεια. Ο λόγος γίνεται για τα κεφάλαια που είναι υποχρεωμένες οι τράπεζες να κρατούν στην άκρη.

Αυτή τη στιγμή και με βάση τα τελευταία στρες τεστ, οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι (Εθνική, Alpha Bank, Πειραιώς, Eurobank), συμπεριλαμβανομένων και των θυγατρικών τους, και η Attica Bank είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένοι.

Μέχρι και το τέλος του έτους, η Τράπεζα της Ελλάδος θα διενεργήσει νέες ασκήσεις αντοχής, για την εκτίμηση των κεφαλαιακών αναγκών, ώστε οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας να παραμένουν πάνω από τα ελάχιστα όρια έως και το τέλος του 2015.

Αν προκύψουν νέες ανάγκες, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) έχει στη διάθεσή του απόθεμα 10,3 δισ. ευρώ περίπου από το πακέτο της ανακεφαλαιοποίησης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναπλήρωση των ελλειμμάτων, εφόσον βέβαια προκύψουν.

Αυτά τα χρήματα αποτελούν αυτή τη στιγμή το «μαξιλάρι» του συστήματος δια παν ενδεχόμενο.

2) Ρευστότητα. Αυτή τη στιγμή οι ελληνικές τράπεζες στηρίζονται από το Ευρωσύστημα για την κάλυψη του «κενού» που υπάρχει μεταξύ των δανείων που έχουν χορηγήσει και των καταθέσεων που διατηρούν οι πελάτες τους.

Πρόκειται για μία στήριξη που κυμαίνεται γύρω από τα επίπεδα των 65 δισ. ευρώ.

Οι τράπεζες για να κινδυνεύσουν θα πρέπει να δημιουργηθεί πανικός στους καταθέτες, οι τελευταίοι να προχωρήσουν σε μαζικές αναλήψεις και οι αρχές να μην είναι σε θέση να σταματήσουν την «αιμορραγία» χωρίς την επιβολή περιορισμών.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κύπρου, όπου οι αρχές αναγκάστηκαν να περιορίσουν την κίνηση των κεφαλαίων, για να μην καταρρεύσει το σύστημα από τις μαζικές αναλήψεις, μετά την απόφαση για «κούρεμα» των καταθέσεων.

Η ΕΚΤ μπορεί να στηρίξει έως ένα βαθμό το ελληνικό σύστημα, αλλά οι δυνατότητες δεν είναι απεριόριστες, ενώ θα πρέπει να υπάρχει και η βούληση για κάτι τέτοιο.

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της διπλής εκλογικής αναμέτρησης του 2012 κατέφθασαν στην Ελλάδα χαρτονομίσματα αξίας 40 δισ. ευρώ για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης για φυσικό χρήμα.

Το συμπέρασμα

Οι κίνδυνοι για τις ελληνικές τράπεζες μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης έχουν περιοριστεί σημαντικά, ενώ υπάρχουν ακόμη επαρκή αποθέματα για τη στήριξη του συστήματος.

Όπως επισημαίνουν στο Moneyonline.gr τραπεζικά στελέχη, το ρίσκο για τις καταθέσεις είναι κυρίως πολιτικό και εξαρτάται από τη στάση που θα τηρήσουν οι Ευρωπαίοι.

Οι ίδιοι κύκλοι εξηγούν ότι το επόμενο διάστημα θα πρέπει η Ελλάδα να καταλήξει σε μία συμφωνία με την Ευρώπη:

• Για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού της επόμενης τριετίας, δεδομένου ότι το τρέχον πακέτο στήριξης τελειώνει στα μέσα του 2014
• Για τη ρύθμιση του δημόσιου χρέους, ώστε να ελαφρυνθούν περαιτέρω οι προϋπολογισμοί των επόμενων ετών και η Ελλάδα να αυξήσει τις πιθανότητες να ξαναβγει σύντομα στις αγορές.

Εφόσον, τα θέματα αυτά ρυθμιστούν, οι κίνδυνοι για τις καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες θα μειωθούν σημαντικά.