Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση, οι παραπάνω κατηγορίες ακινήτων εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση, ενώ όλες οι υπόλοιπες θα μπορούν υπό την προϋπόθεση πληρωμής του προβλεπόμενου προστίμου, να αναστείλουν τις κυρώσεις για 30 χρόνια.
Με τις νέες ρυθμίσεις απαγορεύεται η σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων που αφορούν στη σύσταση ή μεταβίβαση εμπραγμάτου δικαιώματος σε ακίνητα στα οποία έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή.
Τα πρόστιμα διαφοροποιούνται βάσει του μεγέθους της αυθαιρεσίας, από την οποία θα εξαρτάται και ο αριθμός των δόσεων. Θα απαγορεύεται επίσης, η υπαγωγή στο νόμο αυθαιρέτων που ανεγέρθηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011 και οι παραβάσεις θα διαπιστώνονται μέσω αεροφωτογραφιών.
Επίσης, οι δόσεις αυξάνονται σε εξήντα, με τον υπόχρεο να πληρώνει με ελαστικό τρόπο κάθε εξάμηνο τουλάχιστον το 5% του συνολικού προστίμου. Παράλληλα, εισάγονται εκπτώσεις με κοινωνικά κριτήρια.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικά χρηματοδοτικά πακέτα για τη χρηματοδότηση των συγκεκριμένων προστίμων, μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η έκπτωση που προσφέρει το δημόσιο στην εφάπαξ πληρωμή τους.
Όλα τα προϊόντα της κατηγορίας στο εργαλείο σύγκρισης επιτοκίων του Moneyonline.gr.
Το νομοσχέδιο
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο κατηγοριοποιεί τις αυθαίρετες κατασκευές ως εξής:
Αυθαίρετα προ του 1975
Για τις κατασκευές αυτές προβλέπεται ότι εξαιρούνται της κατεδάφισης με την καταβολή μόνο του παραβόλου των 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου. Επίσης προβλέπεται ότι για την υπαγωγή υποβάλλεται αίτηση και υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και τεχνική έκθεση Μηχανικού.
Αυθαίρετα προ του 1983
Για τις κατασκευές αυτές προβλέπεται ότι υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές με την καταβολή του παραβόλου αλλά και του ενιαίου ειδικού προστίμου.
Μικροαυθαιρεσίες
Οι περιπτώσεις μικρών αυθαιρέτων παραβάσεων, οι οποίες εξαιρούνται της κατεδάφισης με την καταβολή επίσης μόνο του παραβόλου ποσού των 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου και μάλιστα ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών και προσδιορίζονται με σαφήνεια οι περιπτώσεις που για τις ανάγκες του παρόντος νόμου ορίζονται ως μικροπαράβασεις.
Επίσης προβλέπεται ότι και για την υπαγωγή και αυτών των περιπτώσεων υποβάλλεται τόσο αίτηση όσο και υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη καθώς και τεχνική έκθεση Μηχανικού.
Παραδείγματα
1) Αυθαιρεσία 40τ.μ. κατασκευασμένη μετά το 1983 και πριν το 2003, σε περιοχή με τιμή ζώνης 1250€
Ενιαίο ειδικό Πρόστιμο: 6000€ (Τιμής ζώνης Χ τ.μ. Χ 15% Χ 0,80) 1250 Χ 40 Χ 0,15 Χ 0,80)
- Παράβολο 500€
- Υπόλοιπο 5500€
- Εφάπαξ καταβολή (έκπτωση 20%) 4300€
Δόσεις
- Ισχύον Νόμος: 48 Μηνιαίες (ισόποσες)
Ποσό που θα καταβληθεί ανά εξάμηνο 687,48€, ποσό δόσης 114,58€
- Νέος νόμος: 10 εξαμηνιαίες (όχι κατ΄ ανάγκη ισόποσες) με ελάχιστη καταβολή 5%
ποσό εξαμηνιαίας δόσης 300€
ποσό που θα αναλογούσε σε μηνιαία καταβολή μόλις 50€
Διαφορά δόσης: 64,58€ το μήνα ή 387,48€ σε βάθος εξαμήνου
2) Αυθαιρεσία 80 τ.μ. κατασκευασμένη μετά το 2003, σε περιοχή με τιμή ζώνης 1800 €.
Ενιαίο ειδικό Πρόστιμο: 21600 € (Τιμής ζώνης Χ τ.μ. Χ 15% ): 1800 Χ 80 Χ 0,15
- Παράβολο: 1.000€
- Υπόλοιπο: 20.600 €
- Καταβολή 30% στο 1ο εξάμηνο: 6.480 €
Νέο υπόλοιπο:
Ισχύων νόμος: 15.120 €
Νέος νόμος: 12.960 €
Διαφορά: 2.160 €
Εκπτώσεις ευπαθών ομάδων
Το νομοσχέδιο προβλέπει την παροχή έκπτωσης επί των προστίμων σε ευπαθείς ομάδες. Συγκεκριμένα:
Α. Πολίτης με 80% αναπηρία : ΕΚΠΤΩΣΗ 85%
Για πρόστιμο 6000€ μετά την έκπτωση θα πληρώσει 900€
Β. Πολύτεκνος : ΕΚΠΤΩΣΗ 80%
Για πρόστιμο 6000€ μετά την έκπτωση θα πληρώσει 1200€
Γ. Πολίτης με 67% αναπηρία και ατομικό εισόδημα έως 8000€ ή οικογενειακό εισόδημα έως 12000€ : ΕΚΠΤΩΣΗ 80%
Για πρόστιμο 6000€ μετά την έκπτωση θα πληρώσει 1200€
Δ. Τρίτεκνος με ατομικό εισόδημα έως 25000€ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40000€ : ΕΚΠΤΩΣΗ 70%
Για πρόστιμο 6000€ μετά την έκπτωση θα πληρώσει 1800€
Οι βασικές αρχές
Με το νομοσχέδιο που κατήρτησε το υπουργείο Περιβάλλοντος, επιτυγχάνονται τα εξής:
- Εισάγονται σαφείς απαγορεύσεις στη σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων που αφορούν στη σύσταση ή μεταβίβαση εμπραγμάτου δικαιώματος σε ακίνητα στα οποία έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει υλοποιηθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσεως αλλά και η υποχρέωση προσάρτησης στις συντασσόμενες δικαιοπραξίες εξαρτημένου τοπογραφικού καθώς και βεβαιώσεως.
- Εισάγονται σαφείς απαγορεύσεις δόμησης σε ευαίσθητες και προστατευόμενες περιοχές
- Προωθείται η καταγραφή των αυθαιρέτων κατασκευών και αυθαιρέτων αλλαγών χρήσης
- Καθιερώνεται για πρώτη φορά ξεκάθαρη κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων κατασκευών,
- Καθιερώνεται για πρώτη φορά διαφοροποίηση των προστίμων με γνώμονα το μέγεθος της αυθαιρεσίας ή υπέρβασης
- Προβλέπεται διαφοροποίηση των προστίμων βάσει κοινωνικών κριτηρίων για τις ευπαθείς ομάδες
- Εισάγεται ευνοϊκός τρόπος καταβολής των προστίμων, μέσω εκπτώσεων, μέσω δόσεων ή μέσω συνδυασμών αυτών
- Ενισχύεται και θωρακίζεται θεσμικά η «κόκκινη γραμμή» σχετικά με τις αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις, δηλαδή η 28η /7/2011, προκειμένου όπως αποκλειστεί η όποια δυνατότητα πραγματοποίησή τους στο μέλλον, μέσω των προβλεπόμενων αεροφωτογραφιών
- Προβλέπονται ρητές ασφαλιστικές και αποτρεπτικές δικλείδες ασφαλείας αφού για την όποια πράξη αφορά σε ακίνητο, απαιτείται η προσκόμιση αεροφωτογραφίας της ως άνω ημερομηνίας, καθώς και η δημιουργία αρχείου με μέριμνα του ΥΠΕΚΑ με αεροφωτογραφίες όλης της επικράτειας του Ιουλίου -2011.
- Ελέγχεται, σε κάθε πράξη που αφορά σε ακίνητο το οποίο έχει αυθαίρετες κατασκευές, ότι αυτές είναι προγενέστερες της 28ης/7/2011 και ότι έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου αυτού.
- Προβλέπονται καινοτόμες διαδικασίες μέσω ηλεκτρονικού συστήματος τόσο για την διαδικασία υπαγωγής των αυθαιρέτων κτισμάτων ή αυθαιρέτων αλλαγών χρήσεων στις διατάξεις του παρόντος όσο και για την τήρηση και αποθήκευση των στοιχείων που θα υποβληθούν.
- Επιχειρείται η σύνδεση των αυθαιρέτων κατασκευών με τον μελλοντικό πολεοδομικό σχεδιασμό
- Ενισχύεται ο εποπτικός ρόλος της Ειδικής Υπηρεσίας Κατεδαφίσεων, καθορίζονται οι αρμοδιότητες όλων των υπηρεσιών περί κατεδαφίσεων, επιλύονται πρακτικά προβλήματα υλοποίησής τους και αντικειμενικοποιείται η διαδικασία ιεράρχησής τους.
- Δίνεται σαφές περιεχόμενο στην έννοια του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, με καθιέρωση συγκεκριμένων δράσεων (περιβαλλοντικού ισοζυγίου και βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης) σε όλες τις περιοχές στις οποίες υπάρχει αυθαίρετη περιβαλλοντική υπέρβαση – επιβάρυνση, οριζόμενες κατά προτεραιότητα εντός ορισμένου γεωγραφικού χώρου και δη αυτού που έχει επιβαρυνθεί από την αυθαίρετη υπέρβαση δόμησης
- Ορίζεται στις διατάξεις του νόμου αυτού τόσο το χωρικό πεδίο των δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου όσο και οι δικαιούχοι χρηματοδότησης αλλά και η διαδικασία διάθεσης και απόδοσης μέσω ηλεκτρονικής διαδικασίας.
Νέες περιπτώσεις
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ προβλέπει νέες περιπτώσεις αυθαίρετων κτισμάτων, όπως η υπαγωγή αυθαιρεσιών σε διατηρητέα, μείωση του προστίμου για αυθαιρεσίες σε μη οικιστικά κτήρια, η υπαγωγή στις ρυθμίσεις-χωρίς την καταβολή προστίμου-δημοσίων κτηρίων.
Αναλυτικά:
-Η περίπτωση υπαγωγής των εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησιών που έχουν αυθαιρεσίες ή των αυθαιρεσιών σε κοινόχρηστους χώρους.
-Δυνατότητα υπαγωγής σε αυθαιρεσιών σε διατηρητέα κτίρια (μετά από έγκριση επιτροπής ΣΑ ή ΚΕΣΑ η οποία θα αποφασίζει αν μπορεί να ενταχθεί ή όχι, αντίστοιχα με τους παραδοσιακούς οικισμούς).
-Ένταξη των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και των οικιών των κτηνοτρόφων που βρίσκονται σε δημόσιες παραχωρούμενες (για αυτόν τον σκοπό) εκτάσεις
-Για κτίρια με χρήση επαγγελματική ή/και εμπορική ή/και βιομηχανική/βιοτεχνική αποθήκη στο ειδικό πρόστιμο λαμβάνεται υπόψη μειωτικός συντελεστής
-Υπόγεια σε παραδοσιακό οικισμό: θα μπορούν να εντάσσονται και παραβάσεις πάνω από 5%
-Απώλεια φακέλου από πολεοδομίες
-Δυνατότητα υπαγωγής σε κτίρια δημόσιων φορέων επιστημονικού σκοπού
-Δυνατότητα υπαγωγής Δημόσιων κτιρίων χωρίς να πληρώνουν πρόστιμο
-Ρυθμίζονται θέματα αυθαίρετων κτισμάτων σε εξαγορασμένα ακίνητα και σε ακίνητα ιδιοκτησίας του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ)
-Ρυθμίζονται θέματα αλλαγής χρήσης για αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια που έχουν πραγματοποιηθεί προ της ισχύος του ν. 1577/85 (210 Α’) χωρίς την έκδοση σχετικής οικοδομικής άδειας μόνο με παράβολο και χωρίς την πληρωμή προστίμου
-Οι περιπτώσεις όπου δεν έχει συντελεστεί η αναγκαστική απαλλοτρίωση για κοινόχρηστο χώρο εντός σχεδίου πόλεως. Δεν επηρεάζεται η διαδικασία απολλοτρίωσης.
-Δυνατότητα υπαγωγής για τα παρά το όριο των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών εντός ζώνης διάστασης ποσοστού 50% των οριζομένων κατά τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας που ίσχυαν κατά την εκτέλεση ή εγκατάστασή τους.
-Απαγόρευση υπαγωγής για αυθαίρετα κάτω από υπερυψηλή τάση ΔΕΗ
-Δυνατότητα υπαγωγής για αυθαίρετα σε Β΄ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΉ ΖΏΝΗ
-Δυνατότητα υπαγωγής για τις προ 28-7-11 διαπιστωθείσες αυθαιρεσίες για τις οποίες έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης και οι οποίες πριν την 28-7-11 έχουν κατεδαφιστεί ή νομιμοποιηθεί
-Δυνατότητα υπαγωγής εντός παλαιού αιγιαλού, εφ΄ όσον προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης του παλαιού αιγιαλού. Δεν επηρεάζεται η διαδικασία απολλοτρίωσης.
-Δυνατότητα υπαγωγής σε ζώνη παραλίας εφ’ όσον οι αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης της ζώνης και πραγματοποιήθηκαν καθ’ υπέρβαση οικοδομικής άδειας.Δεν επηρεάζεται η διαδικασία απολλοτρίωσης.
-Δυνατότητα υπαγωγής των αυθαίρετων κτιρίων ή χώρων που έχουν αυθαίρετη χρήση χωρίς να υπερβαίνουν το ύψος της κορυφογραμμής
-Τα τουριστικά που είχαν πληρώσει το πρόστιμο του ΕΟΤ και έχουν άδεια λειτουργίας, δύναται να ενταχθούν, ανεξάρτητα αν η χρήση επιτρέπεται στην περιοχή
- Ειδικά στις διατάξεις του παρόντος υπάγονται πέραν των προβλεπομένων αυθαίρετες κατασκευές και εγκαταστάσεις κεραιών μόνον υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να νομιμοποιηθούν σύμφωνα με τις ισχύουσες ειδικές διατάξεις
- Έγκριση παρέκκλισης από ισχύοντες όρους δόμησης για άδεια προσθήκης σε κτίριο με αυθαιρεσίες που έχουν υπαχθεί στον ν.4014
- Οι δόσεις αυξάνονται σε εξήντα. Ο υπόχρεος πληρώνει με ελαστικό τρόπο κάθε εξάμηνο τουλάχιστον το 5% του συνολικού προστίμου.
- Διευκολύνονται με εκπτώσεις επί του εναπομείναντος ποσού, όσοι πληρώσουν 30% του προστίμου εντός 6μηνών
- Εκπτώσεις για ΑμεΑ, πολυτέκνους, τριτέκνους, παλλινοστούντες και μουσουλμάνους της μειονότητας