A- A+
Καταναλωτικά δάνεια με ...προσωπικό επιτόκιο από τις τράπεζες
Τη διάθεση δανείων στην καταναλωτική πίστη με προσωποποιημένη τιμολόγηση έχουν ξεκινήσει οι ελληνικές τράπεζες, κάνοντας χρήση της «λευκής λίστας» του «Τειρεσία», η οποία τους δίνει τη μέγιστη δυνατή πληροφόρηση που μπορούν να λάβουν για την πιστοληπτική συμπεριφορά ενός υποψήφιου δανειολήπτη.

Από τον Σεπτέμβριο έχει ξεκινήσει η πιλοτική λειτουργία του Συστήματος Βαθμολόγησης Συμπεριφοράς των οφειλετών (credit scoring), στο οποίο πλέον περιλαμβάνονται στοιχεία από το σύνολο του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και το οποίο μπορεί να συμβάλει στην άμεση αξιολόγηση ενός νοικοκυριού που υποβάλλει αίτηση για δάνειο.

Ολοι οι πελάτες των τραπεζών έχουν τη βαθμολογία τους, η οποία κυμαίνεται από 200 ως 600 πόντους, που είναι το άριστο. Οι δανειολήπτες κερδίζουν βαθμούς όσο είναι συνεπείς στην αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους, ενώ για όσο μεγαλύτερο διάστημα εξοφλούν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους τόσο πιο μεγάλη είναι η τελική βαθμολογία τους. Από την άλλη, όσοι υποπίπτουν σε παραπτώματα, όπως είναι π.χ. η έκδοση ακάλυπτων επιταγών ή η καθυστέρηση πληρωμής του δανείου τους, θα υπόκεινται σε αφαίρεση βαθμών, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη δυνατότητά τους να λάβουν δανειοδότηση στο μέλλον.

Σύμφωνα με τραπεζικούς, κάποιος με βαθμολογία 500 βαθμών έχει πιθανότητα να εξελιχθεί σε κακοπληρωτή της τάξεως του 3% έναντι πιθανότητας 80% που υπάρχει για κάποιον με 240 βαθμούς. Είναι προφανές ότι στην πρώτη περίπτωση ο κίνδυνος χορήγησης δανείου είναι πολύ μικρός, γεγονός που επιτρέπει στο πιστωτικό ίδρυμα να προσφέρει χαμηλό επιτόκιο. Στον αντίποδα, εκείνος με τη χαμηλή βαθμολογία πολύ δύσκολα θα βρει τράπεζα να τον δανειοδοτήσει.

Ηδη ορισμένα πιστωτικά ιδρύματα στην ελληνική αγορά χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη λίστα προκειμένου να χορηγούν δάνεια καταναλωτικής πίστης με επιτόκιο «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα του πελάτη τους. Οι διαφορές που μπορεί να προκύψουν στο κόστος δανεισμού μπορεί να φτάσουν ακόμη και τις 5 ποσοστιαίες μονάδες, ανάλογα με τη συνέπεια που έχει επιδείξει ο αιτών στο παρελθόν στην αποπληρωμή των δόσεών του, αλλά και με τα τρέχοντα οικονομικά στοιχεία του. Μέχρι στιγμής το σύστημα δεν έχει παρουσιάσει προβλήματα και αναμένεται η ευρεία χρήση του από το σύνολο του πιστωτικού συστήματος το 2010.

Η επιβράβευση των συνεπών πελατών

Σε κάθε περίπτωση οι τράπεζες θα επιχειρήσουν το επόμενο διάστημα να ψαρέψουν τους συνεπείς πελάτες, τους αποκαλούμενους «νοικοκυραίους», οι οποίοι και καταναλώνουν και αποπληρώνουν εμπρόθεσμα τις δόσεις τους. Η επιβράβευση γίνεται με δύο τρόπους:

α) Με την προσφορά χαμηλού επιτοκίου εξαρχής, το οποίο αυξάνεται μόνο σε περίπτωση που ο πελάτης καθυστερεί την αποπληρωμή των δόσεών του.

β) Με τη σταδιακή αποκλιμάκωση του επιτοκίου δανεισμού, εφόσον το δάνειο εξοφλείται κανονικά.

Οι πρακτικές αυτές ακολουθούνται τόσο στα καταναλωτικά- προσωπικά δάνεια όσο και στις πιστωτικές κάρτες και η χρήση τους αναμένεται να προβάλλεται ολοένα και περισσότερο τα επόμενα χρόνια καθώς η εγχώρια αγορά θα ωριμάζει. Ηδη αρκετές τράπεζες έχουν ξεκινήσει την προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων που στόχο έχουν να ενεργοποιήσουν τη ζήτηση για δανεικά από ενήμερους πελάτες, οι οποίοι λόγω του αρνητικού κλίματος που δημιούργησε η κρίση περιόρισαν την κατανάλωση. Οι νέες προσφορές αφορούν τόσο καταναλωτικά δάνεια με προνομιακούς όρους όσο και προγράμματα εκπτώσεων, άτοκων δόσεων και μειωμένων επιτοκίων μέσω των πιστωτικών καρτών.

Δεν είναι τυχαίο ότι η κατηγορία πίστης που έχει πληγεί στον μεγαλύτερο βαθμό μετά το ξέσπασμα της κρίσης είναι η καταναλωτική. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, τους πρώτους δέκα μήνες του 2009 η καθαρή ροή χρηματοδότησης μέσω δανείων και καρτών δεν ξεπέρασε τα 502 εκατ. ευρώ, όταν την ίδια περίοδο του 2008 είχε φτάσει σε 4,55 δισ. ευρώ.

Εξάλλου, παρά το γεγονός ότι εφέτος έχουν δοθεί καταναλωτικά δάνεια συνολικού ύψους 5,51 δισ. ευρώ, ποσού μειωμένου κατά 30% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, στο μεγαλύτερο μέρος τους έχουν κατευθυνθεί στην αποπληρωμή οφειλών από πιστωτικές κάρτες και έχουν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά χρεών από προϊόν σε προϊόν. Η σύγκριση του ποσού των νέων δανείων με την καθαρή ροή χορηγήσεων στην καταναλωτική πίστη το δεκάμηνο του 2009 που δεν ξεπέρασε τα 500 εκατ. ευρώ είναι ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά.

Σκίζουν τις κάρτες τους

Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, βασικός λόγος για τη διαμόρφωση αυτής της εικόνας αποτελεί το γεγονός ότι οι δανειολήπτες τους τελευταίους μήνες έχουν επιδοθεί σε ένα άνευ προηγουμένου νοικοκύρεμα των υποχρεώσεών τους. Οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν ότι το αρνητικό για τις τράπεζες είναι πως το «σκίσιμο» των πιστωτικών καρτών γίνεται είτε με πλήρη εξόφληση είτε με τη μεταφορά του υπολοίπου σε δάνειο κυρίως από πελάτες που ποτέ δεν παρουσίασαν στο παρελθόν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των δόσεών τους.

Από την άλλη, έχουν μειωθεί οι δαπάνες των καταναλωτών, γεγονός που αποδεικνύεται και από την υποχώρηση του όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο, επηρεάζοντας τους τζίρους του «πλαστικού» χρήματος και τις πωλήσεις νέων δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Οκτώβριο τα υπόλοιπα των πιστωτικών καρτών παρουσίαζαν ετήσια μείωση συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ ή 25%.

Το βέβαιον είναι ότι η άνοδος του ανταγωνισμού έχει δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να προχωρήσουν στην αναδιάρθρωση του χρέους τους κάνοντας χρήση των νέων, προνομιακότερων προγραμμάτων. Με τα προϊόντα αναχρηματοδότησης καταναλωτικών δανείων και καρτών μπορεί να μεταφερθεί το συνολικό υπόλοιπο ενός δανειολήπτη σε έναν λογαριασμό με χαμηλότερο επιτόκιο και μεγαλύτερη διάρκεια αποπληρωμής εξασφαλίζοντάς του με αυτόν τον τρόπο χαμηλότερες μηνιαίες δόσεις. Ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων κάποιες τράπεζες εκτιμάται ότι θα προσφέρουν ιδιαίτερα προνομιακά επιτόκια, τα οποία μπορεί να είναι σταθερά ακόμη και για όλη τη διάρκεια εξόφλησης.

Συνήθως τα προγράμματα αυτά έχουν τη μορφή τοκοχρεολυτικού δανείου. Από την άλλη, η υπηρεσία μεταφοράς υπολοίπου στις κάρτες λειτουργεί απλά. Κάποιος που εξοφλεί μία ή περισσότερες κάρτες για αγορές που έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν μπορεί να μεταφέρει μέρος ή το σύνολο του χρέους του σε μια δεύτερηκάρτα. Το υπόλοιπο των πρώτων καρτών μηδενίζεται ή μειώνεται κατά το ύψος του μεταφερόμενου ποσού. Οι προσφορές των τραπεζών ποικίλλουν. Ορισμένες προσφέρουν άτοκη περίοδο που μπορεί να φθάσει και τους έξι μήνες, άλλες πολύ χαμηλό επιτόκιο για εξόφληση του μεταφερόμενου ποσού σε διάστημα ως και δύο ετών και κάποιες επιτόκιο με έκπτωση ως και 50% σε σχέση με τα ισχύοντα για αποπληρωμή χωρίς χρονικούς περιορισμούς.