Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο Οικονομικών εξελίξεων, το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων κατέγραψε πλεόνασμα 1,8 δισ. ευρώ το 2011, για πρώτη φορά από το 2000, έναντι ελλείμματος 2,8 δισ. ευρώ το 2010, 7,2 δισ. ευρώ το 2009 και 10,1 δισ. ευρώ το 2008.

Παράλληλα, το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ), εξαιρουμένων των καθαρών πληρωμών για καύσιμα και για τόκους του τομέα της γενικής κυβέρνησης ήταν σχεδόν μηδενικό το 2011.

Το έλλειμμα αυτό μειώνεται σταθερά τα τελευταία έτη, από 7,1% του ΑΕΠ το 2007, σε 6,0% το 2008, 4,0% το 2009, 2,3% το 2010 και 0,1% του ΑΕΠ το 2011, ενώ αναμένεται να είναι σημαντικά πλεονασματικό το 2012.

Μείωση ελλειμμάτων - κατανάλωσης

Όπως τονίζουν οι οικονομολόγοι της Alpha Bank, οι εξελίξεις αυτές οφείλονται στη μεγάλη μείωση των εγχώριων δημοσιονομικών ελλειμμάτων και γενικά στη δραστική μείωση της εγχώριας ζήτησης που χρηματοδοτείται με δανεισμό από το εξωτερικό, δηλαδή με πλεονάσματα στο λογαριασμό κεφαλαίων του ελληνικού ισοζυγίου πληρωμών.

Συγκεκριμένα, επισημαίνουν ότι τα πλεονάσματα αυτά μειώνονται ταχέως στην περίοδο 2010-2012, με ταυτόχρονη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της εγχώριας ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες, και επομένως μειώνονται οι εισαγωγές και αυξάνονται οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, στο βαθμό που η μείωση της ζήτησης αφορά διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα.

Επιπλέον, στο βαθμό που η μείωση της ζήτησης αφορά διεθνώς μη εμπορεύσιμα προϊόντα, μειώνονται οι σχετικές τιμές των μη εμπορεύσιμων προϊόντων έναντι των εμπορεύσιμων (βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα των διεθνώς εμπορεύσιμων).

Βελτίωση ανταγωνιστικότητας κατά 35%

Με αυτό τον τρόπο ανακτάται σταδιακά η απώλεια της διεθνούς ανταγωνιστικότητας κόστους των ελληνικών προϊόντων.

Χωρίς καθαρή χρηματοδότηση από το εξωτερικό, π.χ., μετά το 2015 η Ελλάδα θα έχει πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εκτός των καθαρών πληρωμών τόκων και μηδενικό ΙΤΣ συμπεριλαμβανομένων και των πληρωμών τόκων.

Η εξάλειψη του καθαρού δανεισμού της χώρας από το εξωτερικό, συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των κλάδων της οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών με ταυτόχρονη υποκατάσταση σημαντικού μέρους των εισαγωγών με εγχώρια παραγωγή.

Ήδη έως το τέλος του 2011, η Ελλάδα έχει κερδίσει το 35% της ανταγωνιστικότητας (με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος) που έχασε στην περίοδο 2001-2009.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, με βάση τα μέτρα αύξησης της παραγωγικότητας και σημαντικής μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος που θεσμοθετήθηκαν το 2011 και στις αρχές του 2012, έως το τέλος του 2013 η Ελλάδα θα έχει ανακτήσει το σύνολο των απωλειών ανταγωνιστικότητας.

Οι απώλειες ανταγωνιστικότητας στην περίοδο 2001-2009 προέκυψαν από την ανατίμηση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 30% περίπου.

Οι τελευταίες εξελίξεις

Η Alpha Bank στο ίδιο δελτίο σημειώνει ότι επιταχύνονται οι εξελίξεις εξισορρόπησης του Ελληνικού Ισοζυγίου Πληρωμών: Οι εξελίξεις στο Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδος τον Ιανουάριο του 2012 αποτελούν σαφή ένδειξη της τάσης που υπάρχει:

α) για σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών (Ιαν.’12: +24,7%) και υπηρεσιών (Ιαν.’12: +1,4%),

β) για μείωση των εισαγωγών αγαθών (Ιαν.’12: -11,9%) και των πληρωμών για εισαγωγές υπηρεσιών (Ιαν.’12: -15,8%),

γ) για μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων (Ιαν.’12: -8,6%), το οποίο θα μειωθεί ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια του έτους λόγω της σημαντικής μείωσης των πληρωμών για τόκους του δημοσίου χρέους και

δ) για εξομάλυνση των μεταβιβαστικών πληρωμών, με αναμενόμενη σημαντική αύξηση των εισροών πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν η δραστική μείωση του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) στο 0,73% του ΑΕΠ τον Ιαν.’12, από 1,29% του ΑΕΠ τον Ιαν.’11 και 1,53% του ΑΕΠ τον Ιαν.’10.

Για το έτος ως σύνολο αναμένεται τώρα πτώση του ελλείμματος του ΙΤΣ στο 5,5% του ΑΕΠ το 2012, από 8,55% του ΑΕΠ το 2011, 9,2% το 2010 και 10,3% το 2009.

Σημειώνεται ότι, όπως τονίζεται και στην Έκθεση του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική το 2011 και το 2012, το ΙΤΣ ήδη σημείωσε αξιοσημείωτη βελτίωση από το 2011.